Vijlbrief: schaderegeling Groningen milder, menselijker en makkelijker
Demissionair staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw heeft een nieuwe compensatieregeling uitgewerkt voor inwoners van Groningen en Noord-Drenthe met aardbevingsschade. In de regio bestaat de zorg dat er daardoor zo veel aanvragen komen, dat de schadeafhandeling eerder langzamer dan sneller gaat. Vooral de zwaarste gevallen in het hart van het aardbevingsgebied komen daardoor in de problemen, vreest belangengroep Groninger Bodem Beweging (GBB).
Vijlbrief noemt de nieuwe regels "milder, menselijker en makkelijker". De nieuwe regeling houdt in dat er vanaf 1 januari bij mensen met schades tot 60.000 euro niet langer wordt gekeken naar de oorzaak ervan.
Nu is het nog zo dat er een causaliteitstoets plaatsvindt. Daarbij bekijkt een expert of bijvoorbeeld scheuren in een muur wel of niet door een aardbeving kunnen zijn veroorzaakt. De bewijslast ligt bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG), dat de schade afhandelt. "Dus als er twijfel is over een schade, dan valt het besluit uit in het voordeel van de bewoner", zegt een IMG-woordvoerder.
Maar van heel veel scheuren is niet precies vast te stellen waardoor die zijn ontstaan. Dat leidt ertoe dat bewoners van villa's uit de jaren 30 in de stad Groningen de afgelopen jaren aardbevingsschade claimden én tienduizenden euro's kregen uitgekeerd, terwijl ze zelf erkennen dat ze eigenlijk geen aardbevingsschade hebben, schreef NRC eerder deze week. Overigens zijn er in het verleden wel degelijk aardbevingen in de stad Groningen gevoeld.
Vrees voor lange wachttijden
Vijlbrief wil er nu een nog ruimhartiger compensatieregeling voor in de plaats stellen, dus zonder die toets op een verband tussen schade en de aardbevingen. Merel Jonkheid van de Groninger Bodem Beweging maakt zich zorgen. "Wat ik niet snap, is dat ze nu weer keuzes gaan maken die de mensen benadelen in het kerngebied met de ergste schade."
Bewoners kunnen de schade tot 60.000 euro zonder toets door een eigen aannemer laten herstellen en de factuur naar het IMG opsturen of gebruikmaken van een aannemer die door het IMG wordt ingehuurd. Jonkheid is bang dat dat nadelig uitpakt voor de zwaarst gedupeerden: "Er is nu al een tekort aan aannemers. Waarschijnlijk komen er dus zeer lange wachttijden voor de regeling."
Volgens de nieuwe regels van Vijlbrief kunnen mensen ook voor een puur financiële vergoeding blijven kiezen. Dan moet een expert wél de relatie met de gaswinning vaststellen.
De staatssecretaris maakt tegelijkertijd het gebied groter dat onder deze regeling valt. Mensen die aan de rand van het zogeheten effectgebied wonen, hebben volgens het IMG een kans van 1 op 10.000 dat de schade aan hun woning door gasbevingen is veroorzaakt. Maar zij kunnen wel een beroep doen op compensatie.
Voor de bewoners van deze gebieden gaat de ruimere regeling gelden:
Volgens Jonkheid was het beter geweest om de causaliteitstoets alleen los te laten voor de mensen die boven op het Groninger gasveld wonen en niet voor de grotere regio. Het zal namelijk ten koste gaan van de capaciteit bij het IMG, die volgens haar juist moet worden ingezet in het kerngebied. Dit heeft de Groninger Bodem Beweging destijds ook met klem aan de staatssecretaris geadviseerd. "Voor de mensen daar worden de problemen nu al niet opgelost, terwijl ze zien dat inwoners van de stad Groningen wel alles vergoed krijgen. Dat is eigenlijk van de zotte."
Bewoners van het kerngebied klagen op sociale media over de 'fooi' die ze in het verleden hebben gekregen voor hun schade. "Veel minder dan wat is toegekend bij die villawijk."
De Groningse gedeputeerde Susan Top deelt de zorgen van Jonkheid Zij was jarenlang voorvrouw van het Groninger Gasberaad, een samenwerkingsverband van organisaties uit het aardbevingsgebied. Ze is sinds een paar maanden gedeputeerde voor onder meer mijnbouw en de hersteloperatie.
Ontwrichting
Top vindt het belangrijk dat goed wordt gekeken naar wat alle maatregelen bij elkaar gaan betekenen voor de regio. Ook in een vorige week mede namens de aardbevingsgemeenten verzonden brief aan de Tweede Kamer hamert ze op zorgvuldigheid en waarschuwt ze voor desastreuze gevolgen van "te gehaaste besluitvorming".
Top zou graag willen dat er wordt gewacht met nieuwe maatregelen totdat de commissie-Van Geel met haar aanbevelingen komt. Die onderzoekt de onverklaarbare verschillen bij aardbevingsschade en de hersteloperatie, waarbij buren soms totaal verschillende bedragen krijgen bij ogenschijnlijk dezelfde schade.
"Voor ons is dit van essentieel belang, de ontstane verschillen in straten, wijken en dorpen werken ontwrichtend en zijn een grote zorg", schrijft Top aan de Kamer.
In de nieuwe regels van Vijlbrief verandert ook de vaste eenmalige schadevergoeding. Bewoners konden en kunnen ervoor kiezen één keer een vast bedrag te krijgen. Dat was 5000 euro, maar het wordt 10.000 euro.
