Uitkopen piekbelasters leidt tot zeer bescheiden stikstofwinst
Sarah Bürmann
redacteur Binnenland
De huidige plannen om zogenoemde piekbelasters uit te kopen zullen de stikstofneerslag in Nederlandse natuurgebieden met hooguit 2,5 procent verlagen. Dat blijkt uit berekeningen die stikstofwetenschappers hebben gedaan op verzoek van de NOS.
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid zegt in een reactie dat ook intern met dit soort getallen wordt gerekend. Er is niet eerder iets gezegd over de verwachte opbrengst van de opkoopregeling.
Zo'n 3000 boerenbedrijven en ongeveer twintig industriële bedrijven zijn door het kabinet als piekbelaster gekwalificeerd. De boerenbedrijven krijgen tot begin volgend jaar de tijd om te beslissen of ze in ruil voor 120 procent van de bedrijfswaarde willen stoppen met hun bedrijf. In totaal wordt daar bijna een miljard euro voor uitgetrokken. De bedrijven die de meeste stikstofneerslag in Natura 2000-gebieden veroorzaken komen ervoor in aanmerking. In de praktijk zijn dat bedrijven die dicht bij die natuurgebieden liggen of heel veel stikstof uitstoten.
Toch is de bijdrage van die piekbelasters aan de totale stikstofneerslag erg bescheiden, zegt wetenschapper Wim de Vries van de Wageningen Universiteit. "Uiteindelijk zijn er maar een paar duizend piekbelasters, terwijl we 50.000 boerenbedrijven in Nederland hebben. En dan hebben we honderdduizenden andere bedrijven. Daar komt het buitenland nog eens bij met vele honderdduizenden. Dus het gaat om die piekbelasters ten opzichte van honderdduizenden andere bronnen, die samen een deken van stikstof vormen."
In een reactie wijst het kabinet erop dat het uitkopen van piekbelasters niet de enige weg is om de uitstoot te verlagen. Piekbelasters kunnen er ook voor kiezen om hun bedrijf te verplaatsen of om door middel van nieuwe technieken de uitstoot van stikstof te verlagen. Het doel van al deze piekbelastersregelingen is dat de stikstofneerslag met zo'n 8 procent omlaag gaat.
Het ministerie vindt het te vroeg om te zeggen of dat doel nog haalbaar is. "Of met de verschillende regelingen de rest van de ambitie kan worden ingevuld, valt nu nog lastig te zeggen aangezien nog niet alle regelingen open staan en dus ook niet helder is hoeveel interesse er voor die regelingen zal zijn." Die regelingen gaan dus bijvoorbeeld over het gesubsidieerd verplaatsen van boerenbedrijven of gesubsidieerde nieuwe technieken om stikstof wet te filteren.
Geen deuk in een pakje boter
De Vries verwacht dat de natuur nauwelijks zal profiteren van de piekbelastersregeling. "Dit slaat geen deuk in een pakje boter." Zeker ook omdat een deel van de stikstofwinst wordt gebruikt om bouwvergunningen af te geven.
Grote winst is alleen te halen met een veel bredere aanpak, zegt hij. "Dan moeten alle boeren een bijdrage gaan leveren, ook alle industriële uitstoters." Plannen voor zo'n aanpak zijn er wel. De provincies zouden die voor een groot deel moeten uitvoeren en het demissionaire kabinet schuift beslissingen erover door naar het volgende kabinet.
Het RIVM is ook aan het uitrekenen hoeveel de piekbelastersregeling oplevert. Dat zal een preciezer beeld geven dan de berekeningen van De Vries, omdat de RIVM-onderzoekers de beschikking hebben over meer gegevens. Waarschijnlijk wordt dat onderzoek pas na de verkiezingen gepubliceerd.
