Helft musea draaide verlies in 2022, vrees voor verschraling

Musea worden in de toekomst minder toegankelijk en zullen een kleiner aanbod hebben. Daarvoor vreest de Museumvereniging, nu blijkt dat vorig jaar bijna de helft van de musea verlies heeft gedraaid.

Oorzaak zijn de stijgende lasten, waardoor veel instellingen in financiële problemen komen. De vereniging wijst erop dat de overheidssubsidies vorig jaar met 1 procent zijn toegenomen, terwijl de inflatie gemiddeld 10 procent was.

Daar komt bij dat de reserves van veel musea na de coronacrisis op zijn. Opgeteld leidde dat ertoe dat 49 procent van de musea vorig jaar rode cijfers schreef, met name middelkleine instellingen.

De stijgende lasten worden deels goedgemaakt door het feit dat er veel inkomsten zijn uit bezoekers, maar dat is niet genoeg om de hoge kosten te dekken, zegt directeur Vera Carasso van de Museumvereniging, die 469 musea in Nederland vertegenwoordigt. "Dat brengt musea nu echt in de problemen."

Verschraling

Volgens haar zullen daardoor de toegangsprijzen omhoog gaan. "Dat heeft natuurlijk als risico dat musea minder toegankelijk worden voor het publiek."

Ook zullen er waarschijnlijk minder tentoonstellingen worden georganiseerd. "Musea proberen op allerlei innovatieve manieren toch publiek te trekken. Dat lukt wel aardig, maar het wordt wel minder", zegt Carasso in het NOS Radio 1 Journaal. "Je ziet ook dat er echt bezuinigd wordt op de inhoud en op de kwaliteit."

Dat is volgens haar bijvoorbeeld te zien aan Museum Kranenburgh in Bergen aan Zee, dat zijn artistiek directeur heeft ontslagen vanwege gestegen loon- en energiekosten. En het Cobra Museum bleek vorige maand in de problemen te zijn omdat de gemeente Amstelveen de subsidie vanaf volgend jaar wil stopzetten. Cobra is nu tijdelijk uit de brand door een lening van een particuliere kunstliefhebber.

Hulp van binnen en buiten

Intussen proberen musea elkaar te helpen. Zo heeft het Rijksmuseum deze zomer een reizende tentoonstelling georganiseerd, waarbij het bruiklenen heeft gegeven aan verschillende kleinere musea in het land. "Je ziet dat dit soort initiatieven heel goed ontvangen wordt en ook goed is voor de bezoekcijfers van die musea In de regio."

Maar zonder meer hulp van buitenaf wordt het een lastig verhaal, zegt Carasso. "Musea hebben, behalve tentoonstellingen organiseren en bezoekers ontvangen, ook een verplichting: het zorgen voor een collectie en vaak ook voor een monument. Ze hebben een verantwoordelijkheid voor het gezamenlijk erfgoed van Nederland. En dat kost nou eenmaal geld."

De Museumvereniging roept het kabinet dan ook op om voortaan de subsidies mee te laten stijgen met de inflatie.