Gemor over steun aan Oekraïne neemt toe, maar heeft niet de overhand
Tijdens zijn tweede bezoek aan de Verenigde Staten heeft president Zelensky nog eens herhaald hoe belangrijk de Amerikaanse steun is voor de Oekraïense strijdkrachten. Als die enige kans willen hebben om de Russen terug te dringen, dan zijn ze afhankelijk van de miljarden dollars en het wapenarsenaal uit Amerika. Maar van Republikeinse kant klinkt er steeds meer gemor over die steun.
Vandaag werd bekend dat Amerika toch de langeafstandsraketten ATACMS gaat leveren, waar Zelenksy zo hard voor heeft gelobbyd, maar extra geld naar Oekraïne sturen blijft lastig. Het lukt Biden vooralsnog niet om nog eens 24 miljard dollar los te krijgen van het Congres.
Tientallen Republikeinen zien die miljardensteun niet zitten. Volgens Amerikaanse media brokkelt niet alleen de politieke steun af, maar is er ook onder Amerikaanse burgers minder enthousiasme om de strijd tegen de Russen te financieren. Volgens een peiling van CNN is 55 procent van de Amerikanen tegen meer steun voor Oekraïne.
De tijd van onvoorwaardelijke steun aan Oekraïne lijkt voorbij, niet alleen in Amerika, maar ook in Polen. Daar staan verkiezingen voor de deur en daarom waait er een andere wind. "Twee partijen staan tegenover elkaar in Polen. Ze willen de kiezers laten zien dat ze er zijn voor hun belangen", zegt Julia Soldatiuk-Westerveld van Instituut Clingendael.
Andere ontvangst
De vorige keer dat Zelensky Washington bezocht zat hij in het Congres voor een afgeladen zaal. Velen waren gekleed in de Oekraïense kleuren geel en blauw. In het overwegend Democratische Huis van Afgevaardigden werden zijn wensen met open armen ontvangen, maar nu hebben de Republikeinen de meerderheid.
De rechterflank van de Republikeinse partij wil geen geld steken in de oorlog van een ander. Voor deze Republikeinen geldt America First. "Ze vertegenwoordigen een stroming binnen de partij die er altijd is geweest en die zich alleen wil bezighouden met binnenlandse politiek. Ze kijken vooral naar hun eigen belangen", zegt Amerika-kenner Kenneth Manusama.
De Republikeinen moeten deze strijd gewoon intern uitvechten.
"Deze groep is niet groot, maar ze hebben wel de macht om voorzitter van het Huis Kevin McCarthy van zijn plek te krijgen. McCarthy heeft dit keer de vraag van Zelensky om nogmaals een toespraak te houden voor een volle zaal afgewezen", zegt Manusama, die denkt dat de voorzitter dat deed om de rust binnen zijn partij te bewaren.
Maar volgens Manusama hoeft Zelensky zich nog geen zorgen te maken: "Als je kijkt naar de rest van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden dan is er voldoende steun. De Republikeinen moeten deze strijd gewoon intern uitvechten."
Poolse bedenkingen
Tussen Oekraïne en Polen is de toon de laatste dagen fel. De Poolse president Duda vergeleek Oekraïne bij de VN in New York met een drenkeling die zijn redders met zich mee de diepte in trekt. Onenigheid over een importverbod van Oekraïens graan op de Poolse markt leidde tot het dreigement van de Poolse premier Morawiecki dat Polen stopt met het leveren van wapens aan Oekraïne.
Onderzoekster Julia Soldatiuk-Westerveld nuanceert de gebeurtenissen: "De uitspraak van Duda is ongelukkig vertaald, het gaat om een gezegde over hoe iemand in problemen er alles eraan doet om zichzelf te helpen."
Ook het statement van Morawiecki leek negatiever dan het was, vindt Soldatiuk-Westerveld. Alle wapens die Polen had toegezegd, worden volgens planning geleverd, zegt ze. "Polen moet nu het eigen arsenaal aanvullen, wapenleveranties via Polen aan Oekraïne komen niet in gevaar."
De Poolse premier deed zijn uitspraak in een live-interview.
Soldatiuk-Westerveld erkent wel dat de aankomende parlementsverkiezingen op 15 oktober de druk opvoeren voor de PiS-partij van Morawiecki. "De opvang van Oekraïense vluchtelingen creëert spanningen en de regering is daarom voorzichtiger met de steun voor Oekraïne", zegt ze. Met het verbod op Oekraïens graan hoopt de PiS-partij de achterban op het platteland tevreden te stellen.
Het zijn belangrijke thema's in verkiezingstijd, maar op de lange termijn zal het de steun voor Oekraïne niet erg schaden, denkt Soldatiuk-Westerveld: "Polen zal Oekraïne blijven steunen tegen de gezamenlijke vijand Rusland." Inmiddels heeft president Duda ook tegen media in New York gezegd dat hij nieuwe wapenleveranties aan Oekraïne niet uitsluit.
