Beschuldiging Trudeau aan adres India zet relatie op scherp

• Devi Boerema

  redacteur Buitenland

Een dag nadat premier Trudeau India had beschuldigd van mogelijke betrokkenheid bij de moord in juni op een Canadese sikhleider blijven de gevolgen niet uit. Onderhandelingen over een vrijhandelsakkoord en samenwerking op het gebied van de winning van bijzondere mineralen liggen stil. Ook een belangrijke handelsmissie later dit jaar is afgezegd.

"Als de informatie die wij nu hebben waar is, dan is dat een aanval op de soevereiniteit van Canada" zei de Canadese minister Joly van Buitenlandse Zaken. Canada benadrukt dat er verder onderzoek gedaan moet worden. De vraag is of de beschuldiging dat 's werelds grootste democratie betrokken zou zijn bij een moord in een ander land - op zichzelf al niet veel schade aanricht.

Achter de schermen

Volgens de Canadese omroep CBC zijn er voordat Trudeau zijn beschuldiging uitte achter de schermen meerdere pogingen gedaan de medewerking van India te krijgen voor het onderzoek naar de moord. Canadese veiligheidsdiensten waren naar Delhi afgereisd om hun informatie te delen met Indiase collega's.

Daarna heeft Trudeau op de G20-top de aantijgingen besproken met premier Modi. Analisten spraken toen al van een ijzige stemming tussen beiden.

Hoogleraar internationale betrekkingen Leah West is stomverbaasd over de beschuldiging. "Het is voor het eerst dat zoiets gebeurt", zegt ze tegen CBCNN. "Dat de premier het bekendmaakt in het parlement geeft mij de indruk dat ze sterke bewijzen in handen hebben om dit te onderbouwen."

Eigen staat

Vooral vanuit de omvangrijke sikhgemeenschap in Canada werd al snel na de moord naar India gewezen. Hardeep Singh Nijjar was een vooraanstaand lid. Buiten India wonen in Canada de meeste sikhs: zo'n 770.000 mensen.

Naast het boeddhisme en hindoeïsme is het sikhisme een van de godsdiensten die in India zijn ontstaan rond de 15de eeuw. Veel later, rond 1947, toen India onafhankelijk werd van de Britten en Pakistan gevormd werd, ontstond er onder de sikhs een afscheidingsbeweging.

Even hoopten ze toen op een eigen staat, die Khalistan zou moeten heten. In de hoogtijdagen van het sikhverzet in de jaren 80 werden er aanslagen gepleegd door Khalistan-aanhangers.

In Indiase media wordt Singh Nijjar omschreven als iemand die vanuit Canada bleef vechten voor een onafhankelijk Khalistan. Hij zou binnen de verboden beweging Khalistan Tiger Force een leidende rol hebben gehad. Om die reden stond er een prijs op zijn hoofd van meer dan 10.000 euro.

Politieke spelletjes

De Indiase regering heeft al vaker haar zorgen geuit over de separatistische sentimenten in de Canadese sikhgemeenschap. Vlak na de moord op 18 juni beschuldigde de Indiase minister van Buitenlandse Zaken Jaishankar Canada al van politieke spelletjes.

Meer dan 2 procent van de Canadese inwoners is sikh. Leider Jagmeet Singh van de New Democratic Party, de partij waar Trudeaus minderheidskabinet afhankelijk van is, is een van hen.

De onderste steen moet boven komen, twitterde hij:

Jaishankar herhaalt zijn beschuldiging in een reactie op de aantijging van Trudeau. De Canadese regering probeert volgens hem de aandacht af te leiden van het feit dat Canada onderdak biedt aan terroristen. Die zijn juist een gevaar voor Indiase soevereiniteit, betoogt hij. "We zijn een democratische staat, met de rechtsstaat hoog in het vaandel."

Na succesverhalen van de afgelopen tijd, met een geslaagde landing op de maan, aanhoudende economische groei en een prominentere plek op het wereldtoneel, zit India niet te wachten op affaire als deze. Eigenlijk willen de Indiërs het afdoen als een absurd verhaal.

Internationaal zijn de reacties terughoudend. Vooralsnog zet de rel alleen de verhoudingen tussen India en Canada op scherp.