Kwart van de kinderen groeit op met ouder met stoornis of verslaving

Meer dan een kwart van de kinderen die thuis wonen, groeit op met een of twee ouders met een psychische aandoening of een alcohol- of drugsverslaving. Ze lopen daardoor een 2 tot 4 keer grotere kans om later zelf psychische problemen te ontwikkelen, zegt het Trimbos-instituut.

Zo'n tien jaar geleden hadden ongeveer 577.000 kinderen onder de 18 jaar een ouder of twee ouders met een psychische aandoening of alcohol- of drugsverslaving. In de nieuwe berekening op basis van nieuwe cijfers komt het Trimbos-instituut uit op 900.000 kinderen.

In werkelijkheid ligt dat aantal nog hoger. In dit onderzoek is wat de psychische aandoeningen betreft alleen gekeken naar stemmingsstoornissen (zoals een depressie), angststoornissen, ADHD en naar alcohol- of drugsverslaving.

Onderzoeker Anouk de Gee wijt de groei van het aantal kinderen met deze ouders aan de toename van het aantal inwoners met psychische stoornissen.

Mindere schoolprestaties

Kinderen die onder deze omstandigheden opgroeien, kunnen door de dingen die ze thuis meemaken of de verminderde emotionele beschikbaarheid van hun ouders belemmerd worden in hun ontwikkeling.

"Dat heeft tot gevolg dat deze kinderen een verhoogd risico lopen om zelf psychische problemen te ontwikkelen op latere leeftijd", zegt De Gee. "Het kan ook leiden tot verminderde schoolprestaties, omdat ze zich minder kunnen concentreren in de klas of vaker afwezig zijn. We weten ook dat ze een verhoogde kans hebben op echtscheiding en moeilijkheden bij het aangaan van relaties en het stellen van grenzen."

Steunfiguur kan verschil maken

In het onderzoek waarop het Trimbos-instituut zich baseert, is gekeken naar de problematiek onder volwassenen in de twaalf maanden voorafgaand aan het onderzoek. Er was dus sprake van een momentopname. Het hoeft niet zo te zijn dat hun kinderen hun hele jeugd met een ouder met psychische problemen of een alcohol- of drugsverslaving hebben geleefd.

Een andere nuancering is dat de ernst van problematiek sterk kan variëren: van gezinnen die van crisis naar crisis gaan tot gezinnen waarin beide ouders werken en in staat zijn om het gezinsleven draaiende te houden.

Wat ook verschil kan maken, is of deze kinderen naast de ouder met een psychische aandoening een andere sterke "steunfiguur" in hun omgeving hebben. Dat kan ook de andere ouder zijn.

Professionele hulp aan kinderen

Meer dan de helft van de ouders uit deze gezinnen had het afgelopen jaar contact met een hulpverlener over hun verslaving of psychische klachten. "Dat sterkt ons in het idee dat we deze kinderen voor hulp en ondersteuning kunnen bereiken via de volwassenenzorg", zegt De Gee.

"Tegelijkertijd weten we dat dat in de praktijk nog onvoldoende lukt en is er een groep kinderen, die bijna net zo groot is, waar dit niet voor geldt. Voor deze kinderen is het nodig dat we andere manieren vinden om hen met preventie te kunnen bereiken."