Ouders die gezag over hun kind dreigen te verliezen, krijgen kosteloos een advocaat

• Milo Hornstra

  redacteur Binnenland

Ouders die het gezag over hun kind dreigen te verliezen, kunnen vanaf aankomend jaar kosteloos een advocaat in de arm nemen. Deze maatregel moet de rechtsbescherming van ouders en kinderen verbeteren bij zaken die ingrijpend zijn in het gezinsleven.

De brief waarin minister Weerwind (Rechtsbescherming) deze maatregel heeft aangekondigd is een reactie op een kritisch onderzoek over de jeugdbescherming, dat deze zomer naar buiten is gekomen. In dit onderzoek wordt de conclusie getrokken dat de overheid ernstig tekortschiet bij de bescherming van de kwetsbaarste kinderen in Nederland.

Op dit moment krijgen ouders met een laag inkomen een gedeeltelijke vergoeding voor een advocaat wanneer ze met een gezagsbeëindiging te maken hebben. Daar wordt echter regelmatig geen gebruik van gemaakt. Jeugdrechtadvocaten gaan daarom actief ouders benaderen. Daarbij zullen geen van de kosten voor een advocaat voor rekening van de ouders zijn, ongeacht het inkomen.

De Raad voor de Kinderbescherming, die rechters adviseert over maatregelen die bedoeld zijn om kinderen te beschermen, is positief over de nieuwe regeling. "Het beëindigen van het gezag van ouders is een zeer ingrijpende maatregel", zo zegt Herke Elbers, directeur van de Raad voor de Kinderbescherming. "Bij zulke ingrijpende zaken is het erg belangrijk dat de belangen van ouders goed vertegenwoordigd worden. Een advocaat kan daar een bijdrage aan leveren."

Diane Klock, voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Jeugdrecht Advocaten, ziet de nieuwe regeling ook als een verbetering voor de rechtsbescherming van ouders en kinderen. "Maar er wordt nu wel naar de achterkant van het traject gekeken. Je krijgt pas kosteloos een advocaat als je bijna het hele jeugdzorgtraject door bent en een gezagsbeëindiging dreigt", stelt Klock. "Wij zien liever dat er al in een vroeg stadium een advocaat wordt toegewezen."

Uithuisplaatsingen

Minister Weerwind is van plan om de regeling halverwege 2023 uit te breiden. Er zal dan niet alleen kosteloos een advocaat worden toegewezen bij een mogelijke gezagsbeëindiging, maar ook als een uithuisplaatsing dreigt. Zoals het woord doet vermoeden, wordt in zo'n geval een kind uit het ouderlijk huis geplaatst en in een pleeggezin of gezinshuis ondergebracht.

De regeling, voor zowel de gezagsbeëindiging als de uithuisplaatsing, is tijdelijk van aard. Medio 2024 besluit de minister of de regeling voortgezet zal worden.