COA wil dat Kamer spreidingswet asielzoekers niet op de lange baan schuift

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) wil dat de Tweede Kamer de spreidingswet zo snel mogelijk behandelt. Als de Kamer het wetsvoorstel op de lijst met controversiële onderwerpen zet, loopt de nu al zeer moeizaam verlopende huisvesting van asielzoekers nog meer vertraging op, waarschuwt het COA.

Deze week keert de Tweede Kamer terug van zomerreces. De eerste week in Den Haag staat in het teken van het controversieel verklaren van politiek gevoelige dossiers, waaronder mogelijk de spreidingswet. Als de Kamer een dossier controversieel verklaart, wordt dat niet meer parlementair behandeld totdat er een nieuw kabinet is.

De spreidingswet van staatssecretaris Van der Burg van Asiel heeft als doel de opvang van asielzoekers over het land te verspreiden. Net als voor het huisvesten van statushouders zou voor het opvangen van asielzoekers een richtgetal gaan gelden voor gemeenten, afhankelijk van hun inwonertal.

40.000 nieuwe opvangplekken

"Het is onze taak om menswaardige opvang en begeleiding te bieden aan mensen die veelal op de vlucht zijn voor oorlog, geweld of vervolging", zegt bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker van het COA. "Als uitvoeringsorganisatie gaan we niet over de politieke keuzes die daarin worden gemaakt. Tegelijkertijd is menswaardige opvang geen politieke vraag. Het is simpelweg een wettelijke plicht die Nederland te vervullen heeft."

In de spreidingswet van het kabinet is onder meer afgesproken dat gemeenten de komende jaren gezamenlijk maximaal 40.000 nieuwe opvangplekken moeten leveren. Dat zijn gemiddeld 115 asielzoekers per gemeente. Maar omdat onzeker is geworden of de wet er komt, stoppen sommige gemeenten met de plannen voor een nieuw asielzoekerscentrum.

Meer noodopvang dan reguliere opvang

Terwijl er volgens het COA nu al te weinig "langdurige opvangplekken van voldoende kwaliteit" zijn. "We moeten echt uit die situatie zien te komen en daar zijn structurele oplossingen voor nodig", zegt Schoenmaker. "De spreidingswet is daar een noodzakelijk onderdeel van. Als die er niet komt, blijven er 20.000 mensen in de noodopvang zitten, zoals hotels, boten, hallen en paviljoens. Dat is niet goed."

Het COA heeft momenteel meer noodopvanglocaties (129) dan reguliere, langjarige locaties (80). Dit heeft volgens de organisatie een groot aantal nadelen. "Het gaat ten koste van de kwaliteit van de opvang en het betekent dat mensen voortdurend worden verplaatst omdat locaties tijdelijk zijn. Hierdoor moeten mensen, onder wie kinderen, vaak verhuizen."

Tijdelijke opvang veel duurder

Ook is de tijdelijke opvang duurder dan de reguliere, gemiddeld kost die twee tot drie keer zoveel. "Bovendien betekent het steeds weer zoeken naar nieuwe locaties dat gemeenten en inwoners van steden, dorpen en wijken regelmatig worden overvallen door het openen en sluiten van opvanglocaties."

Volgens Schoenmaker is er bij het COA en bij gemeenten, provincies en Vluchtelingenwerk behoefte aan duidelijkheid. "Als de spreidingswet controversieel wordt verklaard, betekent dat lange tijd stilstand en daarmee blijven we hangen in de huidige situatie, met veel dure en tijdelijke locaties."