Paus bezoekt katholieke mini-gemeenschap in Mongolië, waar de helft boeddhist is
Bij zijn aankomst vanochtend op het vliegveld van Ulaanbaatar kreeg paus Franciscus een bakje gedroogde yoghurt aangeboden. Een traditioneel welkomstgeschenk in Mongolië, waar een flink deel van de 3,3 miljoen mensen tellende bevolking nog altijd een nomadisch bestaan voert.
Franciscus zal er de piepkleine rooms-katholieke gemeenschap bezoeken. Met nauwelijks meer dan 1400 zielen zijn de katholieken een minuscule en vooral jonge kerk. Hun aantal is langzaam gaan groeien toen de regering van Mongolië zich begin jaren 90 losmaakte uit de Russische invloedssfeer en godsdienstvrijheid invoerde.
Aan het hoofd van de katholieke gemeenschap staat de Italiaanse priester Giorgio Marengo, die tot zijn eigen verbijstering vorig jaar door paus Franciscus tot kardinaal werd gemaakt. Met zijn 49 jaar is hij de jongste van alle kardinalen. Hij is al twintig jaar als missionaris actief in Mongolië.
Het eerste bezoek van de paus aan Mongolië:
Al vanaf het begin van zijn pausschap in 2013 kiest Franciscus geen voor de hand liggende bestemmingen voor zijn reizen. Hij vermijdt de westerse hoofdsteden en is zelfs nog nooit teruggekeerd naar zijn eigen land Argentinië.
Zijn reisdoelen zijn gebieden waar katholieken in de minderheid leven of zelfs in verdrukking, of waar oorlogen het leven van de mensen heeft verwoest. Azerbeidzjan, Irak, Kazachstan, Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten, Zuid-Sudan; het is maar een greep van de landen die de paus in de afgelopen jaren heeft bezocht. Hij wil zo de kleine katholieke gemeenschappen steunen en benadrukken hoe christenen en mensen van andere godsdiensten goed met elkaar kunnen samenleven.
In Mongolië is ongeveer de helft van de bevolking boeddhist. Verder zijn er sjamanisten (een natuurreligie), moslims, joden en protestantse christenen. Tijdens zijn bezoek zal de paus aanwezig zijn bij een oecumenische en interreligieuze bijeenkomst met leiders van dertig verschillende godsdiensten en christelijke kerken. Bij die bijeenkomst wordt ook een Russisch-orthodoxe delegatie verwacht, waardoor mogelijk de moeizame relatie met Moskou wat verbeterd kan worden. Misschien zullen er ook Chinese katholieken bij zijn. Dat laatste zou voor deze paus heel erg welkom zijn.
De Chinese droom van Franciscus
Want Mongolië mag dan een inspirerend land zijn wat betreft missie en evangelisatie, het ligt ingeklemd tussen de Russische Federatie en China. Los van de tot nu toe weinig succesvolle pogingen van Franciscus om te bemiddelen in een vredesproces tussen Rusland en Oekraïne, is tijdens dit bezoek de blik van de paus vooral op China gericht.
Nog nooit is er een paus in Rusland of China geweest, maar sinds vandaag is er in Mongolië een paus op de drempel van China. Het is één van de diepste wensen van Franciscus om China te mogen bezoeken. Een persoonlijke wens, omdat hij als jezuïet behoort tot de orde die in de zestiende en zeventiende eeuw de eerste missionarissen naar China stuurde.
Maar zeker ook een politieke wens, aangezien er in het enorme China veel mogelijkheden zouden kunnen zijn voor de Rooms-Katholieke Kerk. Die moet nu vooral ondergronds opereren en wordt tegengewerkt door de Chinese overheid. De Chinese regering heeft zelfs een eigen alternatieve katholieke staatskerk opgericht, compleet met bisschoppen, om weerstand te bieden aan de invloed vanuit Rome.
Geheim akkoord
In 2018 sloten het Vaticaan en China een geheim akkoord over de benoeming van bisschoppen in de bisdommen van die staatskerk. Benoemingen zouden eerst ter goedkeuring worden voorgedragen aan Rome. Het akkoord is inmiddels tweemaal verlengd, maar China houdt zich er slecht aan. Onlangs nog werd zonder enig overleg met het Vaticaan een nieuwe bisschop in de belangrijke stad Sjanghai benoemd. Ook kunnen de rooms-katholieken nog altijd niet rekenen op een ongestoord bestaan in China.
Franciscus hoopt met zijn bezoek aan het multireligieuze Mongolië een boodschap over te brengen aan China. Hij benadrukt dat de nog jonge katholieke gemeenschap in Mongolië geen gevaar vormt voor de lokale cultuur, maar juist onderdelen daarvan wil opnemen in bijvoorbeeld de liturgie. Geen agressief zieltjes winnen in koloniale stijl, maar respectvol met goede werken mensen helpen en ontvangen.
Of het zal bijdragen om een uitnodiging los te weken, lijkt vooralsnog uitgesloten. Zolang Vaticaanstad als enige Europese natie Taiwan als onafhankelijk land erkent, zal de deur naar China gesloten blijven. Maar misschien kan het pauselijk bezoek aan Mongolië de drempel tot de Chinese deur wel iets helpen verlagen.
