Sparta in jaar tijd van rodelantaarndrager naar koploper: ‘Fysiek straatvoetbal’
Het is momenteel lastig voor te stellen dat de huidige koploper van de eredivisie zichzelf op 26 april van het vorige kalenderjaar op de laatste plaats terugvond. Trainer Henk Fraser was net een aantal dagen vertrokken en Maurice Steijn moest in de drie resterende competitiewedstrijden voor een kentering zorgen. En die kwam er. Wat heet. Er volgde een ongekende ommezwaai.
Sparta wist zich uiteindelijk rechtstreeks te handhaven, eindigde vorig seizoen op de zesde plaats en heeft nu ook alweer zeven punten uit drie wedstrijden. "Ik wil niet zeggen dat wij nu bovenaan staan door die trainerswissel", is het veilige antwoord van technisch directeur Gerard Nijkamp als de hoogtijdagen van nu worden aangehaald.
Om er vervolgens aan te voegen dat er aan het einde van het seizoen 2021/2022 wel een negatieve spiraal doorbroken moest worden. "Er was nieuw elan nodig, een nieuw gezicht, iemand die niet wist wat er in de maanden daarvoor was gebeurd." Daarom besloot Nijkamp, die sinds december 2021 in Rotterdam werkt, toenmalig assistent Aleksandr Rankovic op non-actief te stellen, waarna Fraser zich solidair toonde.
Het vertrek van Fraser en diens assistent betekende voor Jeroen Rijsdijk, de huidige hoofdtrainer van Sparta, zijn entree bij het eerste elftal. Hij ging aan de slag als rechterhand van Steijn. In de maanden daarvoor was hij actief als hoofd jeugdopleidingen bij de Rotterdamse club. In die hoedanigheid werkte hij samen met Fraser. "Ik heb veel respect voor hem en de andere mensen die toen bij de club werkten."
Hij sluit zich wel aan bij het verhaal van Nijkamp. "Ik weet hoe het gaat. Na een aantal jaar kan het even tegenzitten. Dan win je geen wedstrijden. Als er dan een nieuw gezicht komt, gebeurt er iets. Dat weet elke trainer. Fraser heeft het ook goed gedaan. In het seizoen ervoor werd hij achtste."
Verandering speelwijze
De eerste en grootste wijziging die Steijn met zijn staf doorvoerde, was het veranderen van de speelwijze. "We gingen 4-3-3 spelen. We zijn gewoon gaan spelen voor de winst, omdat we niets meer te verliezen hadden. Dat is een heel ander vertrekpunt voor de spelers. We hebben ook geluk gehad", erkent Rijsdijk.
Gevoed door de handhaving en wat zomeraanwinsten ontstond er vorig seizoen volgens Rijsdijk een hechte groep. "Het begint met een team zijn. Dat je met elkaar lacht bijvoorbeeld. Dat is natuurlijk wel makkelijk als het goed gaat. Zo eerlijk moet ik ook zijn."
De prestaties van vorig jaar zorgden ervoor dat overperformer Steijn naar Ajax vertrok om daar hoofdtrainer worden. Hoewel hij niet de eerste keuze op het lijstje van nieuwe coaches was, werd Rijsdijk aangewezen als nieuwe trainer van Sparta. Hij probeert de lijn van Steijn door te trekken. "Al ben ik natuurlijk wel een heel andere persoonlijkheid dan Maurice."
Clubfilosofie
Nijkamp, die van 2012 tot 2019 technisch directeur van PEC Zwolle was, legt uit wat hij graag wil zien bij een Sparta-trainer. Het woord 'clubfilosofie' valt. Nijkamp vindt dat een trainer daarbij moet passen en zichzelf niet pontificaal op de voorgrond moet plaatsen. "Het is niet de bedoeling dat iedereen achter een grote leider aan gaat lopen."
Volgens Nijkamp is dat slecht in mindere tijden, maar ook in goede tijden. "Als een goede trainer weggaat die alles naar zijn hand heeft gezet, blijf je als club achter."
Omdat clubfilosofie soms klinkt als een holle frase die vaak wordt gebezigd door clubbobo's willen Nijkamp en Rijsdijk graag uitleggen dat er bij Sparta een heel concept achter zit. Nijkamp: "We willen met Sparta graag fysiek straatvoetbal spelen. Dat past bij de identiteit van de club."
Karakter en technische spelers
Er moet op het veld een melange van karakters en technische spelers staan. Beiden wijzen op de spelers die bij Sparta in de jeugd of het eerste hebben gespeeld. De namen van Memphis Depay, Denzel Dumfries, Gérard en Dennis de Nooijer, Danny Koevermans en Georginio Wijnaldum komen voorbij.
Nijkamp: "Als ik naar huis rijd 's avonds, zie ik dat er nog op straat gevoetbald wordt. Dat zag ik in Zwolle niet. Dat hoort echt bij Sparta en de buurt waarin de club ligt."
Dat betekent overigens niet dat men alleen maar jongens uit Spangen in het eerste wil krijgen. In samenwerking met hoofdscout Jesper Gudde wordt er ook elders gezocht naar spelers met een Sparta-profiel.
Daarnaast wordt er geput uit het netwerk van Nijkamp, die goede contacten bij de City Football Group heeft. Zo kan smaakmaker Koki Saito relatief voordelig gehuurd worden van Lommel SK, dat onderdeel is van die holding.
Nijkamp zegt dat hij het liefst niet te veel spelers wil huren, omdat zij uiteindelijk financieel niets opleveren. "Wij zijn een opleidingsclub die ook spelers moet verkopen." Toch wilde hij Saito er graag bij hebben. "Hij zorgt dat zijn medespelers meer waard worden." Door de ligging in het internationaal georiënteerde Rotterdam is Sparta ook aantrekkelijk voor spelers, vertelt Nijkamp.
De technisch directeur en Rijsdijk vinden het wel een uitdaging om ervoor te zorgen dat eigen jeugd genoeg kansen blijft krijgen. Nijkamp: "Het eerste elftal en de hoogste jeugdelftallen moeten niet uit elkaar gaan groeien." Rijsdijk zegt dat er talenten zijn, maar dat de stap naar de eredivisie wel groot is.
Gevolgen successen
Een andere uitdaging voor Nijkamp zijn andere gevolgen van de huidige successen. "We moeten nu al nee verkopen tegen supporters en sponsoren. Schaarste is goed, maar het moet niet structureel worden." Er moet dus volgens hem wel wat aan het stadion gebeuren. "Maar ja, daar heb je ook andere partijen, zoals de gemeente, voor nodig."
De 53-jarige Nijkamp heeft dus oog voor de lange termijn, maar zegt ook flink feest te kunnen vieren als er een wedstrijd gewonnen wordt. Hoewel het seizoen nog maar net onderweg is, lijkt een nieuw feestseizoen niet ondenkbaar.
Rijsdijk onthoudt zich nog van uitspraken over een doelstelling. "Die kan ik pas doen na het sluiten van de transfermarkt." Nijkamp is iets minder voorzichtig en vindt handhaving niet voldoende. "Als we vijftiende worden, hebben we geen feestje."
