Terugkerende ergernis: waarom eindigen Deadline Days in voetbal niet tegelijk?

• Ronald van Dam

  Redacteur en commentator NOS Sport

Deadline Day nadert. Tijd voor een jaarlijks terugkerende ergernis van menig voetbalsupporter. De competitie is al drie speelronden onderweg, maar nog steeds kunnen spelers van club veranderen.

Spelersmakelaars wrijven zich in de handen, maar je zal als AZ-fan maar een shirt van Jesper Karlsson hebben gekocht. De Zweedse aanvaller ging vorige week voor elf miljoen euro naar de Italiaanse Serie A-club Bologna.

Wachten tot na 1 september

Pech voor de fan. "Bedrukte shirts kunnen helaas niet worden geretourneerd. Vragen? Bel naar het AZ Fancentrum", staat duidelijk in de webshop van de club uit Alkmaar te lezen. Het 'personaliseren' van een shirt is op eigen risico.

Of wacht tot en met vrijdag 1 september. Dan komt op middernacht aan alle onzekerheid een einde. Dan sluit net als in veel andere Europese competities de transferdeadline in de Nederlandse eredivisie.

Kan dat nou niet anders? Bijvoorbeeld in elke voetbalcompetitie dezelfde transferperiode, die eindigt voor de eerste wedstrijd van het seizoen. Zo moeilijk kan dat toch niet zijn?

Toch wel. Dat is een utopie, vreest Mark Boetekees, als General Counsel specialist in juridische zaken bij de KNVB. Internationaal heeft de FIFA bepaald dat zestien weken per jaar spelers geruild mogen worden, tussen acht en twaalf weken aaneengesloten in de zomer en tussen vier en acht in de winter.

Boetekees: "Maar wanneer die overschrijvingsperiodes moeten beginnen en sluiten, daar is elk land vrij in. Dat geldt ook voor de competities."

"Deze regels gelden sinds 2001 en ik kan me niet herinneren dat er ooit een seizoen is geweest waarin alle overschrijvingsperiodes gelijk waren", zegt hij. "Dat kan ook niet. Er zijn landen in Europa die het kalenderjaar als seizoen hebben, zoals enkele Scandinavische landen en landen met een gebroken kalenderjaar, zoals wij."

Daar komt volgens Boetekees ook nog eens een uitvloeisel van het Bosman-arrest in 2015 bij: "Je mag niet ongerechtvaardigd beperkingen opleggen als het gaat om vrij verkeer van werknemers. Dat heeft de FIFA in 2000 met de UEFA, de spelersvakbond FIFpro en de Europese Commissie afgesproken."

Jan de Jong, directeur van de Eredivisie CV, gooit nog een ander argument in de strijd: Nederland is een opleidingsland, clubs zijn economisch afhankelijk van de verkoop van spelers aan grotere competities.

"Stel dat we onze transfermarkt sluiten als de eredivisie nog niet is gestart, dan doen we ons model tekort. Je principieel opstellen zou er alleen maar voor zorgen dat onze concurrentiepositie ten opzichte van andere kleinere landen achteruit gaat. Uit zakelijke overwegingen hebben we ons te schikken naar de grote competities."

"De eredivisie en haar clubs zouden natuurlijk het liefst zien, om zuiver sportieve redenen, dat het transferwindow afgelopen is voordat de competitie begint", zegt De Jong. "Dat is veruit het eerlijkste. Maar je hebt principes en vaste lasten."

Volgens De Jong is het een complex probleem, waarbij behalve de startdata van competities ook de kwalificaties voor de Europese clubcompetities een rol spelen.

"Als eredivisie willen we heel graag het voetbal robuuster maken en minder afhankelijk van incidenteel geld. Maar clubs die zich plaatsen voor Europees voetbal willen op het allerlaatste moment nog spelers kopen. En clubs die zich niet kwalificeren juist spelers verkopen, om de begroting op orde te krijgen."

Boetekees zegt dat de KNVB altijd "contact met omliggende bonden" heeft en probeert "daarbij aan te haken" voordat de data worden vastgesteld. "Want het raakt linksom of rechtsom de internationale concurrentiepositie van de clubs."

Vorig seizoen ging dat mis, toen de overschrijvingsperiode in Nederland een dag eerder sloot dan in andere landen. Boetekees: "Nu is die goede afstemming er wel. Je zoekt een optimale balans tussen zo min mogelijk invloed op de competitie, zo snel mogelijk sluiten en de internationale concurrentiepositie van onze clubs."

"Je wil zo veel mogelijk voorkomen dat landen waarvan je weet dat er spelers uit Nederland naartoe gaan, nog open zijn en dat Nederlandse clubs geen mogelijkheid meer hebben om spelers naar zich toe te laten overschrijven."

Saudi-Arabië open tot 20 september

Competities met een latere deadline zijn bijvoorbeeld België (6 september), Turkije (14 september) en Saudi-Arabië (20 september). Met name die laatste zou nog weleens stoorzender kunnen worden in de toekomst, vreest Evgeniy Levchenko, voorzitter van spelersvakbond VVCS.

"Met de komst van het grote geld zijn de verschillen tussen de competities groter geworden. Als er dan ook nog een land bijkomt waar ze grof geld bieden en drie weken langer spelers kunnen halen, dan wordt het wel heel lastig om je daar tegen te wapenen."

"Het is een gek gebeuren", vat de voormalige prof van Vitesse, Sparta, FC Groningen en Willem II de transfergekte samen. "Soms is het pijnlijk. Voor spelers die er met elkaar iets moois van willen maken, voor trainers die iets aan het opbouwen zijn met hun ploeg en voor supporters met een seizoenkaart. Op het laatste moment gaat er nog een speler weg. Pijnlijk, moeilijk."

En die AZ-fan met zijn Karlsson-shirt? Boetekees: "Daar gaat de KNVB niet over." De Jong: "Nederlandse clubs leven van en floreren bij de verkoop van spelers." Levchenko: "Lastig, lastig. Het is ook de toekomst van een speler. Die wil altijd naar een betere club..."

De medewerker van het AZ Fancentrum biedt uitkomst: "Gewoon houden, als een aandenken aan de mooie periode van Karlsson bij de club. Dat shirt is nu al een collectorsitem."