Afghaanse Abdul vluchtte voor Taliban en heeft nu hier een nieuw leven

• Devi Boerema

  redacteur Buitenland

"Welkom in ons huis", roept Abdul Wali enthousiast vanuit de deuropening. Zijn drie jonge dochters springen rond in de woonkamer. In de keuken van de gezinswoning in Steenwijk staat ook zijn vrouw Zarmina, met hun zoontje van 1,5 jaar oud.

Samen met meer dan een miljoen andere Afghanen vluchtte Wali zijn land uit toen de Taliban de macht overnamen, nu bijna twee jaar geleden. Beelden van wanhopige Afghanen die het vliegveld van Kabul bestormden in de hoop met de laatste internationale vluchten het land uit te komen gingen de wereld over.

Sinds de val van Kabul zijn ruim 2500 mensen vanuit Afghanistan naar Nederland gegaan. Dat zijn vooral mensen die onder de al bestaande tolkenregeling van het ministerie van Defensie hierheen mochten komen, omdat ze vanwege hun werk voor Nederland extra gevaar liepen. Het Taliban-regime zag hen als verraders. Na de overname van de Taliban kwam daar de 'Belhaj-regeling' van het ministerie van Buitenlandse Zaken bij die voor een grotere groep gold, bijvoorbeeld voor mensenrechtenactivisten en medewerkers van niet-gouvernementele organisaties.

De vlucht van Wali en zijn gezin uit Afghanistan:

Volgens Vluchtelingenwerk Nederland hebben veel van de Afghanen die in deze periode naar Nederland zijn gekomen inmiddels een huis gekregen. Doordat ze gemiddeld hoogopgeleid zijn, Engels spreken en vaak hulp krijgen van Afghanen die rond de jaren 90 al naar Nederland kwamen, weten ze vaak snel een bestaan op te bouwen.

Wali heeft veel contact met andere Afghanen in verschillende steden. "Veel van hen zijn blij dat ze niet meer in gevaar zijn en nu in Nederland naar school kunnen."

Uit Afghanistan

De eerste keer dat we contact hebben met Abdul Wali is een paar dagen voor de val van Kabul in augustus 2021. Via Skype vertelt hij aan de NOS hoe hij ondergedoken zit in de hoofdstad van Uruzgan, Tarin Kowt. Dagelijks ontvangt hij bedreigingen via brieven, telefoontjes en sms'jes van een afzender die zich het 'Islamitisch Emiraat' noemt. "Geef je over, anders gaan we achter je hele familie aan", staat er. Wali is een doelwit van de Taliban, omdat hij voor verschillende internationale hulporganisaties heeft gewerkt. Daarbij was zijn vader een districtshoofd uit Uruzgan dat nauw samenwerkte met de Nederlandse troepen daar.

Veel sneller dan buitenlandse analisten hadden verwacht, nemen Taliban-strijders stad na stad in het zuiden van het land in. Wali, zijn vrouw en drie dochters kunnen geen kant op. Tijdens het Skype-gesprek is de angst van zijn gezicht te lezen.

De volgende keer dat we Wali spreken blijkt het hem toch gelukt om Kabul te bereiken. Maar daar loopt het gezin vast. Meermaals proberen ze met de Nederlandse evacuatievluchten mee te komen. Ze staan op de lijst, maar worden twee keer geweigerd. Een nieuwe poging is op dat moment te zwaar voor de nog jonge dochters en zijn zwangere vrouw. Alle hoop is dan weg. Totdat later, via een complexe vluchtroute, Wali en zijn gezin met hulp vanuit Nederland en Amerika hun land alsnog kunnen verlaten.

In de achtertuin in Steenwijk staan kleurige kinderfietsen netjes afgedekt onder een regenzeil. Net gekregen van de gemeente, vertelt Wali. "Het was een verrassing." Hij is positief over alle hulp die hij de laatste tijd heeft gekregen. "Elke keer als ik aanklop bij een instantie met een vraag word ik geholpen. Het voelt als een warme knuffel."

In september begint hij met een IT-opleiding aan de Hogeschool Windesheim. Nu al loopt hij stage bij een IT-bedrijf bij hem om de hoek in Steenwijk. Ook zijn vrouw Zarmina wil graag een studie volgen.

"In Afghanistan mocht ze alleen maar binnen zitten, maar hier krijgt ze de mogelijkheid om een opleiding tot coupeuse te volgen", vertelt Wali trots.

Kamerbrief

Volgens de recentste Kamerbrief van demissionair minister Hoekstra over de kwestie zijn er op dit moment nog 105 Afghanen die naar Nederland mogen komen. Hij verwacht naar eigen zeggen niet dat dat aantal de komende tijd nog fors zal toenemen, omdat de regering binnen een jaar de Belhaj-regeling wil stopzetten.

Vluchtelingenwerk Nederland ziet dat anders: volgens de organisatie hebben minstens 150 oud-bewakers van Kamp Holland en Kamp Hadrian in Uruzgan ook recht op evacuatie. Acht van hen hebben afgelopen week daarom een rechtszaak aangespannen tegen de Staat. Ook de andere oud-bewakers willen voor hun veiligheid naar Nederland worden geëvacueerd.