NS verliest alleenrecht op internationale bestemmingen
Het demissionaire kabinet wil naast NS ook andere bedrijven toestemming geven om naar internationale bestemmingen als Berlijn, Londen en Parijs te rijden. Dat bevestigen ingewijden na berichtgeving in de Volkskrant. NS verliest daardoor vanaf 2025 het alleenrecht om treinreizigers naar het buitenland te vervoeren, met uitzondering van de trein naar Brussel.
De afgelopen maanden werd er onderhandeld over de nieuwe hoofdrailnetconcessie, de vergunning van de overheid voor het spoorgebruik. Het huidige contract loopt in 2025 af. De nieuwe concessie is geldig tot 2033.
Dit voorjaar meldden NS, Arriva, Qbuzz en FlixTrain zich voor de internationale treinverbindingen. Welke aanbieder er uiteindelijk op welk traject gaat rijden, is aan spoorbeheerder ProRail. Het treintraject naar Brussel blijft wel onder de NS, vanwege de verwevenheid met de binnenlandse trajecten.
Op deze kaart zijn de internationale treinverbindingen (met uitzondering van regionaal grensoverschrijdend treinverkeer) te zien:
De verdeling van het spoornetwerk is niet het enige dat het kabinet wil veranderen. Zo wil het kabinet toestaan dat NS de prijs van treinkaartjes meer kan verhogen dan nu. Die prijsverhoging is gebonden aan de inflatie, maar van het kabinet mag NS de prijzen in twee stappen met nog eens maximaal zeven procent in een jaar gaan verhogen.
NS betaalt de overheid al jaren 80 miljoen euro per jaar als concessievergoeding. In het voorstel voor de nieuwe concessie hoeft dit niet meer en krijgt NS juist een subsidie van 13 miljoen euro per jaar. Dat betekent dat de overheid in negen jaar tijd in totaal 720 miljoen euro aan inkomsten misloopt.
Spitsheffing
NS heeft daarnaast plannen om reizigers meer te laten betalen voor reizen in de spits. Eerder maakte demissionair staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat al bekend dat NS vanaf 2025 mag gaan experimenteren met variabele treinkaartjes. De NS mag een plan gaan uitwerken voor de tariefverhoging, maar het is aan de Kamer om dit goed te keuren.
Op dit moment kunnen reizigers er al voor kiezen om goedkoper buiten de spits te reizen. De NS wil nu dus juist de spits zelf duurder gaan maken, waardoor het ook aantrekkelijker zou moeten worden voor reizigers om buiten de spits te reizen. Hiermee wil NS zorgen voor meer spreiding in het OV, om overvolle treinen in de spits te voorkomen.
Heijnen heeft beloofd de Tweede Kamer in augustus een brief te sturen over de onderhandelingen en de voorgestelde concessie. De Kamer debatteert hier in september over. Naar aanleiding van dit debat kan de concessie worden aangepast, schreef Heijnen aan de Kamer.
Of de spitsheffing daadwerkelijk ingevoerd gaat worden is dus nog de vraag. Het is niet voor het eerst dat er over zo'n heffing wordt gesproken. In zowel 2010 als 2017 werden voorstellen hiervoor niet aangenomen.
