Ambtenaren mogen niet meer mobiel shoppen op AliExpress vanwege spionagevrees
TikTok was al verboden voor ambtenaren van de Rijksoverheid, maar het is niet de enige app die ze niet op hun werktelefoon mogen hebben. Ook de app van onlinewinkel AliExpress en de chat-app WeChat - beide van Chinese makelij - zijn uit den boze. Dat melden bronnen aan de NOS.
In totaal staan tien apps op de zwarte lijst; naast vier apps uit China ook apps uit Rusland, Iran en Noord-Korea; allemaal landen die zich volgens inlichtingendienst AIVD schuldig maken aan spionage.
Twee andere bekendere apps die geblokkeerd worden zijn die van het Russische sociale netwerk VKontakte en CapCut, een app van de ontwikkelaar van TikTok om video's mee te bewerken. De andere vijf apps zijn vrij onbekend.
De vrees is dat buitenlandse overheden de apps kunnen gebruiken om bij data van klanten te komen, en die te misbruiken voor spionage. Onder meer lijsten met contactpersonen, de locatie van gebruikers en foto's en documenten op een apparaat zouden voor inlichtingendiensten interessant kunnen zijn.
NOS Stories onderzocht hoe gevaarlijk gebruik van TikTok nou precies is:
Het kabinet kondigde het verbod in maart aan; alleen TikTok werd toen bij naam genoemd. Voor veel Rijksambtenaren zijn die apps inmiddels niet meer te gebruiken. ICT-afdelingen van landelijke overheden hebben de opdracht gekregen om de apps te blokkeren, wat nog niet overal lukt.
Populair
Het is onbekend hoeveel Rijksambtenaren de bewuste apps op hun werktelefoon hadden staan. TikTok is razend populair in Nederland, vooral onder tieners en twintigers, maar de andere apps hebben in Nederland minder gebruikers.
De populairste app na TikTok is waarschijnlijk AliExpress, de Chinese marktplaats van het Alibaba-conglomeraat waar ook Nederlanders voor lage prijzen producten kunnen bestellen. VKontakte is een groot sociaal netwerk uit Rusland, maar wordt buiten de voormalige Sovjetunie weinig gebruikt.
WeChat heeft in Nederland weinig gebruikers, maar wordt gebruikt door meer dan een miljard mensen wereldwijd, hoewel verreweg de meeste gebruikers uit China komen.
Alleen TikTok
De overheidsblokkade gaat in lang niet in alle gevallen goed. Een bron van de NOS meldt dat sommige ICT-afdelingen alleen de TikTok-app blokkeren, en niet de andere "problematische" apps.
Ook is het verbod soms lastig door te voeren, door technische belemmeringen. Zo is het niet altijd mogelijk om apps te verwijderen als ze al zijn gedownload. Vooral voor Android-telefoons is het verbod soms lastig door te voeren.
Uiteindelijk is de bedoeling dat alleen nog goedgekeurde apps op werktelefoons van Rijksambtenaren kunnen worden geïnstalleerd.
Totaalverbod
Het kabinet volgde met het verbod op TikTok andere Europese landen als België en het Verenigd Koninkrijk. Ook medewerkers van instituten van de Europese Unie in Brussel mogen de app niet meer gebruiken. In de Verenigde Staten mogen veel overheidsfunctionarissen de app ook niet meer gebruiken; er gaan zelfs stemmen op voor een totaalverbod.
Een woordvoerder van demissionair staatssecretaris Van Huffelen Koninkrijksrelaties en Digitalisering wil niet inhoudelijk ingaan op de zaak. TikTok verwijst naar een pagina met uitleg over hoe het gegevens verzamelt. Die is binnenkort in het Nederlands beschikbaar, belooft een woordvoerder.