Russische generaal in Oekraïne zegt dat hij is afgezet na kritiek op defensieminister

• 

  Iris de Graaf

  Correspondent Rusland

Een Russische generaal zegt dat hij uit zijn functie is gezet omdat hij kritiek had op de legerleiding. Ivan Popov stond aan het hoofd van een troepenmacht die vecht aan de frontlinie in Zaporizja, in het zuiden van Oekraïne.

In een audiobericht dat vandaag werd gedeeld op Telegram zegt generaal Ivan Popov dat hij is ontslagen omdat hij het ministerie van Defensie ervan had beschuldigd zijn troepen niet voldoende steun te geven.

Volgens Popov had hij vragen gesteld aan defensieminister Sergej Sjojgoe over het gebrek aan radarsystemen die Oekraïense artillerieposities kunnen achterhalen. Ook zei hij dat er te veel doden en gewonden vielen aan Russische zijde door 'vijandig geschut'. Hij zou verder hebben opgeroepen dat er personeelswisselingen moesten komen omdat zijn mannen uitgeput raakten.

Het is volgens Popov zijn plicht om dit soort problemen aan de kaak te stellen en de waarheid te vertellen. "Ik zat in een lastig parket met de bazen, waarin ik ofwel moest zwijgen als een lafaard ofwel hun moest vertellen wat er aan de hand is", zegt Popov. "Ik had het recht niet om in jullie naam, gevallen kameraden, te liegen, dus ik heb alle problemen uiteengezet."

Als reactie daarop werd hij dus kennelijk ontslagen, iets wat Popov als 'verraad' beschouwt ten tijde van oorlog door Sjojgoe. "Hij onthoofdde ons leger op een moeilijk en belangrijk moment", aldus Popov in zijn audiobericht. Zowel het Kremlin als het ministerie van Defensie heeft nog niet gereageerd op de woorden van Popov.

'Alles volgens plan'

Poetin en het ministerie van Defensie houden steeds vol dat 'alles volgens plan verloopt'. Ja het duurt allemaal langer en er zijn legerhervormingen nodig, omdat de vijand volgens Moskou niet alleen 'Oekraïense nazi's' zijn, maar 'de gehele NAVO'.

Maar het is al tijden overduidelijk dat niet alles 'volgens plan' gaat. Vorig jaar zagen we vooral veel klachten van gemobiliseerden, die boos waren dat ze naar het front moesten terwijl hun was beloofd dat dat nooit zou gebeuren. Toen volgde veel kritiek van soldaten die boos waren dat ze niet goed werden uitgerust, en van soldatenmoeders die kwaad waren dat hun zoons werden ingezet als kanonnenvoer. En ook militaire bloggers laten geregeld horen hoe ontevreden ze zijn met de gang van zaken in Oekraïne.

Maar publiekelijke kritiek van een hogere generaal hebben we tot nu toe niet gezien - behalve van Wagnerbaas Prigozjin, die al een jaar lang openlijk kritisch is op de legerleiding en drie weken geleden een gewapende opstand begon en richting Moskou marcheerde.

Wellicht heeft Prigozjin nu ook andere topgeneraals geïnspireerd om zich uit te spreken; al is het nog te vroeg om dat echt al te kunnen zeggen. Maar het lijkt wel te passen in die nasleep van Prigozjins opstand; het kan goed zijn dat we de komende tijd nog meer openlijke kritiek van hoge generaals gaan zien.

Poetin de onaantastbare tsaar

Volgens de Russische journalist Dmitri Kolezev is het vooral opmerkelijk dat het audiobericht van Popov is gepubliceerd door parlementariër Andrej Goeroeljov, zelf een oud-leidinggevende van het 58ste leger. Volgens Kolezev illustreert het "dat niet alle hoge militairen - zelfs die binnen het Kremlin - het allemaal maar eens zijn met defensieminister Sjojgoe en generaal Valeri Gerasimov". Het plaatsen van zo'n audiobericht is op zichzelf ook al een vorm van protest.

Het feit dat de ontevredenheid zo diep zit en op zulke hoge niveaus, en dat het zelfs publiekelijk naar buiten komt ten tijde van militaire censuur met alle consequenties van dien, laat zien hoe wijdverspreid de onvrede is, aldus Kolezev.

Daarbij moet worden aangetekend dat er tot nu toe nog steeds niemand kritiek heeft gehad op Poetin zelf; deze generaal Popov heeft dat niet en zelfs Prigozjin had dat niet. Het gaat allemaal om de legerleiding die de 'speciale militaire operatie' niet goed zou aanpakken. De kritiek is vooral dat de oorlog niet snel genoeg wordt gewonnen. "De tsaar is goed, de bojaren zijn slecht", zo luidt een bekend Russisch gezegde dat ook hier van toepassing is.

Vooralsnog houdt Poetin de legerleiding, Sjojgoe en Gerasimov, aan. Maar als er meer en meer openlijke kritiek komt van hooggeplaatste generaals kan dat weleens gaan veranderen. Een echt nieuw hoofdstuk zou aanbreken als een hooggeplaatste generaal of iemand binnen het Kremlin publiekelijk Poetin zelf ter verantwoording roept voor het überhaupt beginnen van deze invasie. Daarmee zou een belangrijke grens worden overschreden.