Landelijk protest Israël tegen omstreden juridische hervormingen

In Israël zijn mensen de straat op gegaan om te protesteren tegen het voornemen van de ultrarechtse regering om omstreden juridische hervormingen door te voeren. Snelwegen naar Jeruzalem, Haifa en Tel Aviv zijn geblokkeerd.

De demonstraties volgen kort na de eerste goedkeuring door het Israëlische parlement van een wetsvoorstel over de hervormingen, gisteravond laat. Het is een van de wetsvoorstellen waarmee premier Netanyahu en zijn nationalistische en ultraorthodoxe coalitiegenoten de macht van het Hooggerechtshof willen beknotten. De regering ziet het hof als een links-liberaal bolwerk dat niet-gekozen is en continu beleid dwarsboomt.

Activisten hebben voor vandaag een landelijk protest georganiseerd. Zo'n duizend mensen demonstreren buiten de Knesset, het Israëlische parlement, meldt de krant Haaretz. Inmiddels zijn verspreid over het land meer dan vijftig mensen aangehouden voor het verstoren van de openbare orde.

Protestleider Roee Neuman riep op om ook de internationale luchthaven Ben Gurion te bezetten. De Israëlische minister van Energie Yisrael Katz heeft de politie daarop verzocht hem te arresteren. Volgens Neuman is het protest legaal. In de middag hadden zich enkele duizenden mensen verzameld bij het vliegveld.

De politie zette waterkanonnen in tegen de snelwegblokkeerders:

Tegen het wetsvoorstel wordt al maanden massaal gedemonstreerd. Tegenstanders zijn bang dat de regering met de wet meer macht naar zich toetrekt. Premier Netanyahu ontsloeg minister van Defensie Gallant eerder dit jaar, nadat die zich kritisch had uitgesproken over de hervormingen. Dat ontslag werd na twee weken overigens teruggedraaid om de maatschappelijke onrust te bezweren.

"Eind maart kondigde de regering een afkoelingsperiode af vanwege de grootschalige protesten. Er zou gewerkt worden aan een compromis met de oppositie, maar dat is niet gelukt", zegt journalist in Tel Aviv Ralph Dekkers in het NOS Radio 1 Journaal. "Nu zijn ze weer begonnen met die hervormingen. Eerst wilden ze een volledig pakket aannemen, maar nu doen ze het stap voor stap. Ze noemen het hier de salamitactiek: plakje voor plakje worden die wetten doorgevoerd."

De wet die nu in eerste aanleg is aangenomen, is de zogenoemde redelijkheidsclausule. "Tot dusver kon het Hooggerechtshof besluiten van de regering blokkeren als men die besluiten als onredelijk beschouwde. Zo wilde de regering een minister benoemen die meermaals voor belastingontduiking en fraude was veroordeeld. Toen heeft het hof gezegd: dat besluit blokkeren we. Die macht wil de regering nu wegnemen bij het hof."

Verzet wordt breder

Volgens Dekkers begon het verzet bij de links-liberale elite in het land, maar wordt het inmiddels breder gedragen. "Zelfs mensen die aanvankelijk voorstander waren van de hervormingen zien nu alle ellende die dreigt. Ze zeggen nu: is het niet beter om met de oppositie tot een compromis te komen? Zodat niet het hele land, inclusief de economie en de veiligheid, schade oploopt." Ook internationaal klinkt er kritiek, waaronder van de VS.

Over het wetsvoorstel wordt later deze maand nog twee keer gestemd. Dekkers verwacht niet dat de regering inbindt. "Het ziet ernaar uit dat ze met deze wet doorgaan. Er zitten een paar haviken in de regering en die zullen de regering laten vallen als dat niet gebeurt."