Rekeningrijden gaat mogelijk 7 à 8 cent per kilometer kosten

In het regeerakkoord is afgesproken dat autobezitters vanaf 2030 gaan betalen per kilometer, maar afhankelijk van de variant die wordt gekozen kleven er veel praktische bezwaren aan. Dat blijkt uit een reeks onderzoeken die zijn gedaan in opdracht van het kabinet. Ook dreigt het systeem ten koste te gaan van mensen met een laag inkomen.

De verwachting is dat het tarief per kilometer tussen de 7 en 8 eurocent komt te liggen, afhankelijk van de gekozen variant. Die heffing gaat in het hele land gelden, op elke weg en op ieder tijdstip. De huidige bpm (aanschafbelasting) en motorrijtuigenbelasting verdwijnen dan. Mensen die veel rijden, zijn veel duurder uit dan mensen die hun auto meestal laten staan.

Hoe het systeem eruit gaat zien is nog volledig afhankelijk van politieke keuzes, concluderen de onderzoekers. En al die keuzes kunnen weer ongewilde effecten hebben, bijvoorbeeld omdat ze fraude in de hand werken of vooral gunstig zijn voor mensen die toch al profiteren.

Aanvankelijk wilde het kabinet nog voor de zomer de wet indienen om betalen per kilometer mogelijk te maken, maar nu is het plan om dit najaar de knoop door te hakken.

De onderzoekers keken naar varianten waarbij er een onderscheid wordt gemaakt naar brandstofsoort en gewicht van de auto. Tegelijkertijd wil het kabinet elektrisch rijden stimuleren en dan zou er weer een korting moeten worden ingevoerd voor stekkerauto's, want die zijn zwaarder dan benzine- en dieselvoertuigen.

Nadeel daarbij is dat die korting vooral terechtkomt bij zakelijke rijders, die vaker een stekkerauto hebben, en betaald wordt door mensen met een brandstofauto. Dat ligt politiek erg gevoelig. Mensen met een laag inkomen kunnen moeilijker een stekkerauto kopen, maar zijn wel vaak afhankelijk van een auto.

Het kabinet wil met het rekeningrijden de CO2-uitstoot door het verkeer verminderen, maar tegelijkertijd de belastinginkomsten op peil houden. Die twee doelen zijn enigszins met elkaar in tegenspraak, schrijven de onderzoekers. Als mensen massaal overstappen op een elektrische auto, dan gaan de belastinginkomsten omlaag.

Kilometerregistratie door garages

Maar er zijn nog meer praktische problemen. Zo keken de onderzoekers naar de beste manier om het aantal gereden kilometers te registreren. Hun conclusie is dat het het makkelijkst is om aan te sluiten bij de huidige registratie van de kilometerstand door garages. Die doen dat onder meer om te bepalen wanneer er een nieuwe onderhoudsbeurt nodig is.

Dat is ook het goedkoopst en heeft de minste gevolgen voor de privacy van automobilisten. Maar de vraag is wel in hoeverre zo'n systeem fraudebestendig is. Dat is een "aandachtspunt", vinden de onderzoekers. Nader onderzoek is nodig.