Wereldwijd betogingen voor jarige Navalny, arrestaties in Rusland

• 

  Iris de Graaf

  correspondent Rusland

47 jaar werd hij vandaag: de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Hijzelf bracht voor het derde jaar op rij zijn verjaardag door in de isolatiecel van strafkolonie nummer 6 in de regio Vladimir. Om Navalny een hart onder de riem te steken, organiseerde zijn team vandaag een internationale demonstratiedag: '4 juni, je bent niet alleen'.

Een medewerker van Navalny's anti-corruptie-organisatie (FBK) schreef op Telegram dat het de bedoeling is dat mensen in meer dan 120 steden de straat op gaan, om "Navalny op zijn verjaardag te laten zien dat hij niet vergeten is".

En aan de oproep werd gehoor gegeven. Onder meer in Tbilisi, Belgrado, Jerevan, Brussel, Sofia, Marseille, Tel Aviv, Tokio en Seoul werd gedemonstreerd voor Navalny's vrijlating. Ook op het Museumplein in Amsterdam kwamen zo'n vijftig mensen bij elkaar.

Opvallender is dat ook in tientallen Russische steden ondanks alle risico's Russen de straat op zijn gegaan. Vooraf was de oproerpolitie massaal uitgerukt. Volgens mensenrechtenorganisatie OVD-info, die arrestaties bij protesten bijhoudt, zijn er door heel Rusland meer dan honderd mensen gearresteerd.

Protesteren in Rusland brengt vandaag de dag grote risico's met zich mee. Meedoen aan niet-goedgekeurde demonstraties is verboden in Rusland, en zelfs het oproepen tot meedoen aan het protest is strafbaar.

Iedereen die zich naar de centrale pleinen begeeft, wordt vrijwel direct naar een arrestatiebusje afgevoerd zodra diegene een bord of papiertje omhooghoudt. Ook werden vandaag Russen opgepakt die bepaalde teksten op hun kleding hadden staan, zoals 'strafkolonie', of die de Oekraïense kleuren geel en blauw droegen.

Navanly's team riep Russen op om vandaag vooral te demonstreren via sociale media, om flyers op te hangen in de straten of om een brief te schrijven naar Navalny in de gevangenis. "Maar de echte helden zijn diegenen die met een eenmansactie de straat op durven", schreef Navalny's team op Telegram. Het team belooft Russen de eventueel opgelopen boetes te betalen of juridische hulp te bieden bij arrestatie.

'Onverantwoordelijk'

Het feit dat Navalny's medewerkers, die zelf vanuit het buitenland opereren, oproepen en aanzetten tot protesten in Rusland zelf, heeft een gevoelige snaar geraakt bij Navalny's trouwste aanhangers, schrijft Politico in een analyse.

Volgens Aleksej Vorsin, een voormalig coördinator van Navalny's team in Chabarovs, is het "onverantwoordelijk" van Navalny's team om Russen op te roepen om te demonstreren. Op zijn YouTube-kanaal benadrukt hij hoe "iedereen die vandaag de dag zelfs maar een eenmanspiket organiseert, strafrechtelijk kan worden vervolgd".

Hij roept Russen op om goed na te denken of ze het wel de moeite waard vinden de straat op te gaan. "Riskeer je eigen vrijheid niet, zorg ervoor dat je het aantal politieke gevangenen niet groter maakt."

Een andere Russische analist zei eerder al dat Navalny's team "het recht niet heeft om zijn trouwe aanhang te gebruiken als kanonnenvoer tegen het Kremlin".

Weer voor de rechter

Navalny werd in januari 2021 opgepakt, toen hij terugkeerde uit Duitsland waar hij behandeld werd voor zijn vergiftiging. Hij werd direct bij terugkeer opgepakt en veroordeeld voor 2,5 jaar cel, omdat hij de voorwaarden van een andere voorwaardelijke straf zou hebben geschonden.

Vorig jaar kwam daar negen jaar celstraf bij wegens een fraudezaak, een zaak die volgens critici politiek gemotiveerd is. Het afgelopen jaar werd hij tientallen keren opgesloten in een isoleercel. Zijn team en aanhang spreekt zich geregeld uit over zijn slechte gezondheid.

Komende dinsdag staat Navalny opnieuw voor de rechter. Dit keer zal hij terechtstaan voor het "oprichten van een extremistische groepering" en voor het "organiseren van niet-goedgekeurde demonstraties". Ook wordt hij beschuldigd van fascistisch gedachtegoed en steun aan het nazisme, vanwege zijn steunbetuigingen aan Oekraïne tijdens de oorlog. Met al die aanklachten hangt hem nog eens vijftien tot dertig jaar extra gevangenisstraf boven het hoofd.

Navalny bracht zelf vandaag via zijn advocaten een bericht naar buiten: "Ik zou mijn verjaardag niet willen vieren in dit hondenhok, en liever willen ontbijten en cadeautjes uitpakken met mijn familie. Maar een betere toekomst wordt alleen bereikt als een aantal mensen bereid is de prijs [daarvoor] te betalen. Er zal een dag komen dat het vertellen van de waarheid en het handhaven van gerechtigheid weer normaal en niet gevaarlijk zal worden in Rusland."