Groeiende kerndreiging hoog op de agenda bij G7-top in Hiroshima
"Een flits, en toen moesten we rennen", vertelt Kunihiko Sakuma. Hij was samen met zijn moeder thuis op 6 augustus 1945. Ze woonden net buiten het explosiegebied van de Little Boy, de kernbom die Hiroshima met de grond gelijk maakte en tienduizenden levens eiste. De bom heeft een permanent litteken in de stad achtergelaten.
Nu hoopt Sakuma dat de G7-landen, die de komende dagen samenkomen in Hiroshima, een begin maken met kernontwapening. Het onderwerp staat hoog op de agenda, op aandringen van de Japanse premier Kishida, die zelf ook uit de stad komt.
Worstelen met trauma
Vanaf het punt waar nu het Hiroshima-vredesmonument staat, spreidde de explosie zich als een omgekeerde trechter uit over de stad. De schaduwen van de slachtoffers staan nog steeds in het asfalt gebrand. Het monument, een bijna ingestort gebouw, staat nu symbool voor de vernietigende kracht van kernwapens.
"Wij woonden net buiten het centrum", zegt Sakuma terwijl hij met zijn vinger naar een rode kaart wijst. "Dit hele gebied is in brand gevlogen. Wij kwamen er goed vanaf, ons huis werd slechts op de zijkant gegooid."
Hiroshima veranderde in een woestijn van puin, maar de nachtmerrie was nog niet afgelopen voor Sakuma. "Mijn moeder stond buiten tijdens de flits, en we werden samen geraakt door de zwarte radioactieve regen die volgde."
Hij doet nu onderzoek naar wat de gevolgen hiervan zijn voor zijn eigen lichaam. "Maar voor mijn moeder was het snel duidelijk. Ze kreeg borstkanker, moest alles laten weghalen, en daarna werd ze geplaagd door hersenbloedingen. Tot haar dood lag ze constant in het ziekenhuis."
Vanwege dit trauma worden kernwapens in Japan niet als loze dreiging gezien. Toch is het omringd door landen die deze wapens hebben of ontwikkelen. "Vooral de dreiging van Noord-Korea wordt in de rest van de wereld onderschat. Hier in Japan nemen we het bloedserieus", zegt professor Haruko Satoh van de universiteit van Osaka.
Het aantal Noord-Koreaanse rakettests is de laatste jaren aanzienlijk toegenomen. In 2012 schoot het land vier raketten af. Tien jaar later, in 2022, waren dat er 97. "Veel van deze komen richting Japan", zegt Satoh. "Als er een landt, gaat dat ongelofelijke schade aanrichten."
De recente dreigingen van Rusland hebben het Japanse publiek ook op scherp gezet. De landen delen namelijk een maritieme grens. "Poetin praat veel te makkelijk over kernwapens", zegt Satoh.
Vorig jaar december ging het Japanse parlement akkoord met een grootschalige herziening van de defensiewetten. "We zijn al sinds de Koude Oorlog bezig met het langzaam opbouwen van onze militaire capaciteit, we gaan nu eindelijk naar NAVO-richtlijnen", legt Satoh uit. "Maar niet alleen vanwege de kerndreiging." De groeiende assertiviteit van China in de regio speelt een grote rol. "Maar men vergeet vaak: China is ook een kernmacht."
Steun van Europa
Japan verdubbelt het defensiebudget de komende vijf jaar. Daarbij worden nieuwe legerbases gebouwd en wordt militair materieel aangeschaft. Ook probeert Japan de samenwerking te versterken met de VS en Zuid-Korea, de belangrijkste bondgenoten in de regio.
Het land is ook actief op zoek naar steun in Europa en heeft met het VK een speciaal defensieverdrag getekend. De Nederlandse Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim maakte onlangs nog de tocht naar Japan. Daarbij staat een officieel NAVO-kantoor in Tokio op de planning.
"Japan wil twee dingen laten zien. Dat het een betrouwbare partner is voor bondgenoten en dat het niet onderschat moet worden", verklaart Satoh. "Kishida wil laten zien dat het land weerbaar is."
Gevoelig onderwerp
Japan hoopt dat president Biden zich uitspreekt tegen kernwapens. Maar de VS is een kernmacht, net als de G7-leden Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Naar verwachting blijft het bij een gezamenlijke verklaring tegen het gebruik van de wapens. "Een groot deel van de verantwoordelijkheid ligt juist bij hen", zegt Satoh. "Maar de kans dat de ontwapening daar begint is nihil."
Sakuma is hoopvol voor de toekomst: "Ik wil tegen Noord-Korea en Rusland zeggen: stop met dwarsliggen. Ga het gesprek aan. We moeten samen tot een oplossing komen." Toch zegt hij niet naïef te zijn. "Japan doet ook niet genoeg en de G7-landen moeten zelf beginnen met ontwapenen. Dat zou het juiste signaal afgeven. De G7-top in Hiroshima is daarvoor het uitgelezen moment."
