Rabobank: prijzen stegen meer dan nodig, maar niet per se 'graaiflatie'

De inflatie zou vorig jaar minder extreem zijn geweest als bedrijven de prijzen van hun producten niet verder hadden verhoogd dan noodzakelijk was. Dat blijkt uit onderzoek van het economisch bureau van Rabobank naar het stiekem opdrijven van de prijzen in tijden van crisis, zogenoemde 'graaiflatie'.

De economen van de bank berekenden dat de consumentenproducten vorig jaar 2,2 procent minder zouden zijn gestegen als de prijzen alleen waren verhoogd naar wat vanwege gestegen kosten stikt noodzakelijk was. "Bedrijven hebben vorig jaar veel meer winst gemaakt, maar consumenten gingen er in koopkracht op achteruit", vat econoom Stefan Groot in het NOS Radio 1 Journaal het gevoel over de graaiflatie samen.

Dit leidde de afgelopen maanden tot flinke stakingen om meer loon, zoals deze week nog in de distributiecentra van Albert Heijn.

'De grens is bereikt', zeiden Albert Heijn-medewerkers tegen Nieuwsuur:

Toch durven de Rabo-economen niet vast te stellen dat bedrijven vorig jaar bewust hun zakken hebben gevuld. "Die 2,2 procent is zeker niet verwaarloosbaar, zeker niet op een inflatie van zo'n 11 procent voor consumentenprijzen", stelt Groot. "Maar bedrijven kunnen ook hebben voorgesorteerd op hogere lonen. Veel cao's waren vorig jaar nog niet afgesloten", verwijst hij naar nog veel lopende loononderhandelingen bij bedrijven.

Ook is het Groot niet duidelijk of schaarste een rol heeft gespeeld in het extra opdrijven van de prijzen. "Je kunt dit niet los zien van de oververhitte economie. Stel: een bedrijf verhoogt de prijzen minder, dan kunnen consumenten meer producten kopen. Maar door het tekort aan grondstoffen en personeel zou het bedrijf dan mogelijk niet aan de vraag kunnen voldoen." Dit leidt volgens Groot "onvermijdelijk tot schaarste" en dus hogere prijzen.

Rabobank spreekt daarom van een "puur hypothetische rekenoefening, bedoeld om de orde van grootte van de gevonden effecten te duiden".