Nieuwe EU-wet moet loonkloof dichten: 'kan een behoorlijke klus zijn'

De Raad van de Europese Unie heeft afgelopen week regelgeving afgekondigd die moet leiden tot meer transparantie over loonverschillen tussen mannen en vrouwen. De regels horen bij een wet die onlangs door het Europees parlement is aangenomen. Werknemers kunnen straks zien wat collega's gemiddeld verdienen. En bedrijven met meer dan honderd werknemers moeten periodiek over hun loonkloofbeleid rapporteren.

Het kan wel nog drie jaar duren voordat deze wet in Nederland is omgezet in nationale wetgeving.

Sommige bedrijven spannen zich al in om de loonkloof te verkleinen, maar er komt dus een wettelijke verplichting.

Onbewust

Cécile Wansink van belangenorganisatie Women Inc. is blij met de komst van de wet. Volgens haar wordt de loonkloof deels veroorzaakt doordat vrouwen minder vaak leidinggevende functies bekleden en in sectoren werken met lagere lonen.

Maar er is ook een deel dat zich moeilijker laat verklaren. Zo krijgen mannen die hetzelfde werk doen als vrouwen vaak beter betaald. Dit zou bijvoorbeeld komen doordat vrouwen anders worden gewaardeerd dan mannen. "Mannen worden vaker beoordeeld op potentie terwijl er bij vrouwen wordt gekeken naar wat ze al kunnen", zegt Wansink.

Een ander probleem is dat vrouwen die willen onderhandelen over hun salaris op onbegrip stuiten, zegt Jaap van Muijen, hoogleraar psychologie bij Nyenrode. "Vroeger werd gezegd dat vrouwen meer moeten onderhandelen, net als mannen Maar als ze dat doen wordt het eerder negatief gezien: wat een bitch."

De nieuwe wet moet helpen de loonkloof tussen mannen en vrouwen in dezelfde functie te verkleinen, zegt Wansink. "Als een werkgever onbewust minder salaris toekent, kun je dat straks als vrouw veel beter zien. Grote bedrijven moeten verder een analyse gaan maken van de oorzaken van de loonkloof. Dat kan er ook toe leiden dat meer vrouwen een leidinggevende positie krijgen."

Breder beleid

Sommige bedrijven doen al wat aan de loonverschillen. Zo bracht vermogensbeheerder Van Lanschot Kempen het verschil in beloning tussen mannen en vrouwen in een jaar terug van 4 naar 2,7 procent.

Randstad zegt na eigen onderzoek dat het loonverschil daar niet speelt. Beide bedrijven zeggen dat het beloningsbeleid onderdeel is van een breder diversiteitsbeleid, met bijvoorbeeld vrouwvriendelijke arbeidsvoorwaarden en genderneutrale vacatureteksten.

Best spannend

Voor andere bedrijven is de wet een grote, maar goede stap, zegt HR-deskundige Kim van de Kasteele. "Ze moeten nadenken over nieuw beleid en dat is niet iets wat je in een uur ontwikkelt. Het gaat ook om cultuurverandering", zegt ze.

"Je moet straks kunnen verklaren waarom de een meer verdient dan de ander en daar ontbreekt het nog aan bij veel MKB-bedrijven", zegt Van de Kasteele. Dit soort administratie bijhouden en loonverschillen rechttrekken kan volgens haar tijd en geld kosten.

Maar ook voor grotere bedrijven kan de administratieve last een uitdaging zijn, zegt Eefje Brul, beleidsadviseur bij AWVN. "Zeker voor werkgevers, die veel personeel en een hoog verloop hebben, kan dit een behoorlijke klus zijn." Er is wel software beschikbaar om dit te automatiseren.

Werkgevers vinden transparantie over lonen lastig, constateert Van de Kasteele. "Want ze kunnen personeel voor hun gevoel dan niet individueel belonen. Ik zou op mijn beurt zeggen dat het juist duidelijkheid geeft." Brul beaamt dat. "Een werknemer mag straks vragen hoe anderen beloond worden. Dat kan best spannend zijn, ook al denkt de werkgever dat die op een goede manier beloont," zegt ze.