'Een op de vijf Belgen krijgt verslavende slaappillen voorgeschreven'
In België kregen vorig jaar 2,3 miljoen mensen verslavende slaap- en kalmeringsmiddelen voorgeschreven, meldt de Vlaamse omroep VRT. Volgens experts is het schrikbarend dat ongeveer een op de vijf Belgen zogeheten benzodiazepines krijgt op aanraden van hun huisarts of psychiater.
De VRT noemt de cijfers een primeur voor België. Uit verzamelde data blijkt dat het gebruik van de genoemde middelen onder jongeren is gestegen. Ze worden het meest gebruikt door 65-plussers (54 procent). Illegaal gekochte slaap- of kalmeringspillen zijn niet meegerekend.
"Het is veel meer dan je vanuit medisch perspectief kan verantwoorden", zegt psychiater Stephan Claes tegen de omroep. Het gebruik van deze verslavende medicijnen wordt eigenlijk alleen in een beperkt aantal situaties nuttig voor patiënten geacht.
Meteen een stopplan maken
Benzodiazepines (ook wel benzo's genoemd) kunnen heftige bijwerkingen hebben, zowel op korte als lange termijn. Gebruik kan snel leiden tot verslaving, met risico op een overdosis. "Na één week moet je in gesprek gaan met de patiënt", zegt huisarts Ellen Van Leeuwen tegen de VRT. Het is volgens haar belangrijk om meteen een stopplan te maken.
In de cijfers valt op dat ruim de helft van de gebruikers meer dan vier verpakkingen krijgt voorgeschreven. In ruim een op de drie gevallen krijgt de patiënt minstens zes verpakkingen met verslavende kalmeringsmiddelen. Volgens de VRT is dat enorm veel: genoeg om een half jaar lang elke dag een pil te nemen.
Voor mensen die bijvoorbeeld kampen met paniekaanvallen kunnen benzo's volgens experts nuttig zijn. Ze helpen om iemand tot rust te brengen. Ook voor mensen die niet of nauwelijks slapen kan zo'n middel helpen om in slaap te vallen - maar in al deze gevallen is het bedoeld voor kortstondig gebruik.
Onder benzo's vallen tranquillizers als diazepam. De cijfers beslaan volgens de VRT ook zogenoemde Z-middelen, zoals zolpidem. Dit zijn slaapmiddelen met een vergelijkbare (verslavende) werking.
Ook in Nederland behoren benzo's tot de meest voorgeschreven psychofarmaca. In 2015 gebruikte een op de tien Nederlanders een benzodiazepine, meldt de GGD.
In 2021 kregen 1,37 miljoen mensen een benzo voorgeschreven, meldde RTL Nieuws vorig jaar. Dat was een stijging van 1,5 procent ten opzichte van het jaar ervoor. De Vereniging voor Verslavingsgeneeskunde Nederland ziet dat er meer mensen afhankelijk worden van het middel.
Naast benzo's en Z-middelen zijn er ook nog opioïden, zoals morfine en oxycodon. Deze pijnstillers zijn nog veel sterker en gevaarlijker. Nieuwsuur meldde in 2019 dat op dat moment jaarlijks een miljoen Nederlanders zo'n middel kreeg voorgeschreven.
Gebruikers van opioïden beschrijven dat het zwaar is om te stoppen met deze middelen. "Ik merkte na drie weken al dat mijn lichaam het elke dag nodig had", vertelde deze vrouw in 2019 aan de NOS:
