Ruim tien jaar na Fyra-debacle rijdt de allernieuwste intercity op het spoor
Ruim tien jaar na het debacle met de Fyra heeft de NS de officieuze opvolger voor het eerst laten rijden met passagiers. De Intercity Nieuwe Generatie (ICNG), zoals de officiële naam luidt, reed vanochtend voor het eerst mee in de normale dienstregeling.
Treinliefhebbers stonden voor dag en dauw op om op station Amsterdam Centraal als eerste in te stappen. De trein, die al de bijnaam 'Wesp' heeft gekregen, heeft een topsnelheid van 200 kilometer per uur en wordt ook ingezet op het hogesnelheidstraject tussen Amsterdam en Brussel.
Hoewel de trein dat officieel niet is, wordt de nieuwste intercity gezien als de vervanger van het mislukte project met de Fyra-treinen uit 2013. Vijf vragen en antwoorden over de Fyra en de 'Wesp'.
Hoe zat het ook alweer met de Fyra?
Sinds de jaren 80 leeft in Nederland de droom voor een hogesnelheidslijn (HSL) die aansluit op het Europese netwerk van treinen. De NS biedt uiteindelijk het hoogst om die aanbesteding te mogen uitvoeren, "een idioot hoog bod", luidt de conclusie achteraf.
Omdat de aanleg van de hogesnelheidslijn veel duurder uitpakte dan gedacht, besluit de NS opzoek te gaan naar goedkopere treinen. Die vinden ze bij de Italiaanse bouwer AnsaldoBreda. De eerste HSL, de HSL-zuid, komt er uiteindelijk in 2009, maar de juiste treinen zijn er dan nog niet.
Op 9 december 2012 rijdt, met vele jaren vertraging, de eerste Fyra op het traject Amsterdam-Brussel. Maar lang duurt de vreugde niet: nog geen veertig dagen na de start van de Fyra worden de treinen alweer van het spoor gehaald. Er wordt openlijk getwijfeld aan de veiligheid ervan.
Wat ging er mis?
In het hele project ging veel mis. Tijdens de bouw van de Fyra kwam NS erachter dat het niet lekker liep in de Italiaanse fabriek. Een expert van Nedtrain bracht twee bezoeken aan de fabriek, in 2006 en in 2009. Die constateerde al snel: "Hier gaan geen fatsoenlijke treinen vandaan komen."
Als de treinen eenmaal rijden, blijkt dat de spijker op z'n kop. Tijdens het rijden raken onderdelen los, vallen zijluiken spontaan open en vliegt een batterij in brand. België trekt de stekker er al snel uit.
NS besluit begin 2013 te stoppen met de Fyra. Meer dan vijftien jaar aan politieke besluitvorming en honderden miljoenen euro's zijn besteed aan een trein die uiteindelijk maar een paar weken heeft gereden.
In de video hieronder zie je hoe de nieuwste intercity eruit ziet:
Een parlementaire enquêtecommisie die zich over het Fyra-debacle buigt, concludeert eind 2015 in een snoeihard rapport dat alle betrokkenen (verschillende bewindslieden en de NS) grote fouten hebben gemaakt.
Gevolg van het Fyra-fiasco? Het mislukken kost de NS uiteindelijk 772 miljoen euro, staatsecretaris Wilma Mansveld sneuvelt en nog altijd rijdt die gedroomde hogesnelheidstrein niet op het Nederlandse spoor.
Waar zijn de Fyra-treinen nu?
Wie in Italië de trein pakt, kan zomaar toch nog in de Fyra stappen. De treinen van Italiaanse makelij van bouwer AnsaldoBreda werden in 2017 gekocht door de Italiaanse vervoerder Trenitalia. "Wij hebben altijd gezegd dat deze treinen van goede kwaliteit zijn en zijn blij dat ze weer kunnen rijden", zei een medewerker van de treinenbouwer destijds.
Trenitalia kocht zeventien van de negentien toestellen aan voor een fractie van de oorspronkelijke prijs. Na flinke reparaties en verbouwingen reden de treinen in 2019 weer over het spoor.
Is de 'Wesp' dan dé vervanger van de Fyra?
Nee, officieel niet. De nieuwste intercity kan wel een stuk harder dan de bestaande intercity's. Zo heeft de 'Wesp' een topsnelheid van 200 kilometer per uur, waar de huidige treinen een topsnelheid van 160 kilometer per uur halen. Die topsnelheid zal de trein rijden op de hogesnelheidslijn, op het 'normale' spoor rijdt de Wesp 160 kilometer per uur.
Van een echte hogesnelheidstrein, waarbij de trein harder kan dan 200 kilometer per uur, is geen sprake. Toch is het wel de bedoeling dat de nieuwste treinen uiteindelijk ook naar Brussel gaan rijden. 20 van de in totaal 99 treinen die de NS heeft besteld, worden ook geschikt gemaakt voor het Belgische spoor.
Wanneer kan ik instappen?
Sinds vandaag dus. Maar de kans is klein dat je al snel in een spiksplinternieuwe 'Wesp' stapt. Voorlopig rijdt er nog maar één trein en zijn het testritten binnen de normale dienstregeling.
Als de testritten goed gaan, gaat de NS deze treinen stapsgewijs introduceren op het Nederlandse spoor. De vervoerder hoopt aan het einde van dit jaar alle treinen op de HSL te hebben vervangen door de ICNG.
Na ruim tien jaar lijkt de NS dan toch zijn zaken op de rails te hebben gekregen en rijdt er een Fyra 2.0 over het spoor, maar toch ook weer niet.
Niet iedereen had een goede ervaring tijdens de testritten van vandaag:
