Grote bedrijven in de industriesector hebben vorig jaar ruim 8 procent minder CO2 uitgestoten dan het jaar ervoor. Het gaat om de grootste daling in vijftien jaar, meldt de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa).
De CO2-uitstoot van álle bedrijven die vallen onder het emissiehandelssysteem (niet alleen industrie maar ook energiebedrijven) daalde met 7,6 procent. Deze bedrijven mogen alleen CO2 uitstoten als ze daarvoor rechten kopen. Samen stoten ze ongeveer de helft van de totale hoeveelheid CO2 van Nederland uit.
De uitstoot van de vier kolencentrales in Nederland daalde niet, maar bleef vrijwel gelijk en bedraagt ongeveer 8 procent van de totale Nederlandse uitstoot.
Beide ontwikkelingen zijn goed te verklaren. De hoge aardgasprijs heeft de productie in bedrijven geremd, terwijl kolencentrales juist toestemming kregen om hard te blijven draaien zodat er minder gas nodig was. Hoewel de daling in het grootste deel van de bedrijven goed is voor het klimaat, is het moeilijk om al iets te zeggen over de betekenis ervan voor de langere termijn, zegt NEa-directeur Mark Bressers.
"De daling vorig jaar is voornamelijk veroorzaakt door minder productie als gevolg van de hoge energieprijzen en veel minder door verduurzaming. Aan de andere kant zullen die prijzen waarschijnlijk niet snel naar het oude normaal gaan, dus ik verwacht wel dat dit een aanjager is voor de industrie om verder te vergroenen." Want als er iets duidelijk is geworden, zegt Bressers, dan is het dat een hoge energieprijs een duidelijke prikkel is om minder uit te stoten.
Business as usual?
Maar de toekomst blijft onzeker. Vooral de uitstoot in de chemiesector daalde vorig jaar flink, en er werd minder kunstmest geproduceerd. Beide soorten bedrijven zijn grote gebruikers van aardgas. Grote vraag is dus of de uitstoot vanaf nu verder omlaag zal gaan, of dat straks de productie weer aantrekt en het weer business as usual wordt.
Ook kunnen bedrijven ervoor kiezen om hun productie te verplaatsen naar het buitenland, waardoor het klimaat er uiteindelijk niets mee opschiet, zegt Bressers.
Tata Steel is nog altijd het bedrijf met de grootste CO2-uitstoot van Nederland. Drie van de vier kolencentrales staan in de top-10 van grootste uitstoters. Steenkool is de meest vervuilende manier van energieopwekking. Aanvankelijk mochten de kolencentrales vorig jaar nog maar op 35 procent van hun vermogen draaien, omwille van het klimaat.
Maar vanwege de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis die daarop volgde, werd dit plafond in de loop van het jaar weer ingetrokken, met hogere uitstoot tot gevolg. Het leidde tot een productie die vrijwel hetzelfde was als het jaar ervoor: 11,7 miljoen ton CO2. Op één centrale na stootten de kolencentrales vorig jaar meer CO2 uit dan het plafond van 35 procent (zie kader).
Uitstoot kolencentrales, in percentages van hun maximale capaciteit
| RWE Eemshaven | 45 procent |
| Uniper Maasvlakte | 46 procent |
| Power Plant Rotterdam | 51 procent |
| Amercentrale | 21 procent |
| Gemiddeld | 43 procent |
Het Europese emissiehandelssysteem wordt de komende jaren nog flink uitgebreid en aangescherpt. Tot nu toe vallen alleen bedrijven uit de energie-intensieve industrie en de elektriciteitssector onder het systeem, net als een deel van de vluchten uit de luchtvaartsector. Er was jarenlang kritiek op het ETS, omdat er te veel gratis rechten in omloop waren en de prijs voor CO2 te laag was, maar de laatste jaren is dat veranderd.
De prijs van CO2 is nu dermate hoog, dat het voor bedrijven een belangrijke factor van betekenis is geworden. Ook wordt het aantal rechten in de markt elk jaar opzettelijk verminderd, tot er uiteindelijk rond 2040 geen uitstootrechten meer over zijn. Daarnaast wordt in de EU gewerkt aan een soortgelijk systeem voor de gebouwde omgeving en vervoer.
