Experts tegen Kamer: die verslavende smartphone moet de klas uit

De boodschap van deskundigen aan de Tweede Kamer is glashelder: het gebruik van smartphones is voor jongeren zwaar verslavend. De hersenen van jongeren zijn nog te weinig ontwikkeld om weerstand te bieden aan de prikkels, trillingen en geluidjes. Leerlingen met een "brokkelbrein" scoren gemiddeld zo'n 1 tot 1,5 punt lager bij een toets. En worden ook nog eens somber van die sociale media.

In de Tweede Kamer zijn voor het rondetafelgesprek 'Mobieltjes in de klas' experts uitgenodigd; hoogleraren, docenten en vertegenwoordigers van ouders en scholieren. Voor de zomer maakt onderwijsminister Wiersma duidelijk of er in Nederland - net als in Frankrijk - een landelijk mobieltjesverbod komt in de klas. Kamerleden willen nu weten wat het verstandigste is.

Kluis

Hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie aan de Vrije Universiteit Theo Compernolle ziet het liefst een algemeen verbod tot 13 jaar. Er moeten (ook voor ouders trouwens) lessen komen om met die verslavende prikkels om te gaan. Hoogleraar onderwijspsychologie Paul Kirschner pleit voor de invoering van een simpele regel: "Thuis of in de kluis". "Alles wat afleidt, leidt tot slechtere prestaties. Daar zijn bakken onderzoeken over."

Een landelijk verbod is de enige manier om het tij te keren, zeggen deze twee wetenschappers. Rijden zonder autogordels of bellen in de auto zijn ook succesvol verboden. Het gaat ook maar om een paar schooluren van 9.00 uur tot 15.00 uur, daarna is er tijd genoeg om via sociale media vrienden te spreken of TikTok-filmpjes te kijken, benadrukken Kirschner en Compernolle.

De luisterende Kamerleden lijken wel overtuigd van het verslavingsgevaar van de smartphone. De vraag is meer: moeten zij dan voor een landelijk verbod pleiten? Heeft dat wel zin?

Horloges

Het werkt alleen als het ook gehandhaafd wordt, benadrukt hoogleraar media, jeugd en samenleving Patti Valkenburg.

Het maken van een nieuwe wet neemt minimaal twee jaar in beslag en dan is die al weer achterhaald, voorspelt Valkenburg. De technologie gaat zo snel dat de grote smartphone dan misschien alweer vervangen is door kleine horloges met mini-oortjes waarmee de socialmediaverslaving ongezien voortgezet kan worden.

Aan een landelijk verbod zitten dus nogal wat haken en ogen. Het zou al helpen als "Den Haag" duidelijke richtlijnen opstelt, zodat scholen niet hoeven te bedenken wat wijsheid is. Daar hoopt ook de vertegenwoordiger van de ouders, Lobke Vlaming, op. "De scholen moeten verplicht worden met een aanpak te komen en er moet gecontroleerd worden of dat ook gebeurt."

Het schoolbestuur van het Alfrink College in Deurne heeft zelf vier jaar geleden besloten om de mobiele telefoon de school uit te doen. Het werkt, de rust in de klas is terug, leerlingen praten op het schoolplein weer met elkaar, zegt docent Engels Gert Verbrugghen. "Ik gun het elke leerling."

Symptoombestrijding

De uitgenodigde scholier, Janouke van Meerveld van scholierenvereniging Laks ziet het anders. Veel lessen worden saai gegeven, met een te lange monoloog van een leraar inclusief PowerPointpresentatie. Als dat niet anders wordt, is het niet gek dat iemand liever een TikTok-filmpje bekijkt.

"Een verbod is een stap terug in de maatschappij. Leer ons met die smartphones om te gaan en ga ons niet straffen. Het is symptoombestrijding."