Telefoonverbod op school: wie zit daarop te wachten?

• Steef Bouwman en Saskia Loomans

  redacteuren NOS Stories

Geen telefoons in de klas, ook niet als de leraar die wil gebruiken in zijn les en misschien zelfs niet tijdens de pauze. Minister Wiersma gaat met scholen praten over een eventueel landelijk verbod op smartphones, maar lang niet alle scholen blijken enthousiast over dat plan.

NOS Stories liet 50 middelbare schoolbestuurders door het hele land een vragenlijst invullen. Iets meer dan de helft ziet niets in een landelijk verbod. Het meest gehoorde tegenargument: "Dat bepalen we zelf wel." Directeuren geven aan geen sturing vanuit de politiek te willen als het aankomt op de eigen schoolregels.

Bovendien, zeggen ze, is een verbod niet goed te handhaven. Je kan telefoons juist goed gebruiken tijdens de les en je moet leerlingen ook leren om te gaan met verleidingen.

Sommige scholen hebben al een verbod, andere scholen (en leerlingen) willen er dus niets van weten. NOS Stories ging bij ze langs:

De VO-raad, die een hoop middelbare scholen vertegenwoordigt, is tegen een landelijk verbod, "Het is gek om te zeggen: geen enkele school mag telefoons toestaan", zegt woordvoerder Stan Termeer. Want een one size fits all-aanpak bestaat volgens de VO-raad niet: "Scholen moeten zelf bepalen wat het beste werkt. Bij de ene klas bijvoorbeeld kan een telefoon iets toevoegen aan de les. Bij een andere klas die zich al goed concentreert, leidt een telefoon juist alleen maar af."

Buitenlandse onderzoeken liegen er niet om: de voordelen van een telefoon op school wegen niet op tegen de nadelen. In 2010, toen apps als TikTok en Instagram nog niet of net bestonden, spraken onderzoekers met Amerikaanse scholieren. De leerlingen die het meest op sociale media zaten, scoorden het laagst bij de eindexamens.

Op sommige scholen in het Verenigd Koninkrijk geldt al een algeheel telefoonverbod. Dat had positieve gevolgen voor de resultaten: bijna de helft van de leerlingen haalt hogere cijfers sinds het verbod, bleek uit een representatief onderzoek in 2016.

Geen telefoons betekent niet alleen betere cijfers, maar ook een gezelliger sfeer. Dat merkt het Stedelijk Lyceum Innova in Enschede. Sinds dit schooljaar hebben ze daar een algeheel telefoonverbod: je mag het apparaat wel mee naar school nemen, maar moet hem direct inleveren bij een docent. Aan het einde van de dag krijg je hem terug.

Gevolg: leerlingen zitten niet de hele pauze naar hun telefoon te staren, maar zijn druk met elkaar in gesprek, spelen een potje tafeltennis of schaken. Iets wat Axel (13) vorig jaar niet deed: "Nee, toen zat ik vaak op m'n telefoon, filmpjes te kijken. Even schaken is eigenlijk leuker."

Teamleider Jonne Distel kijkt tevreden toe. "Ze zoeken elkaar wat meer op. We zien eigenlijk een heel prettige sfeer in de school, veel gezelliger dan voor het verbod."

'Gewoon nodig'

Toch zit de school Notre Dame des Anges in Ubbergen niet zit te wachten op een verbod. "Enerzijds omdat ze het soms gewoon nodig hebben", zegt directeur Petra Molenaar. "Anderzijds: we schieten ons doel voorbij als wij er niet op vertrouwen dat de leerlingen de telefoons goed gebruiken. Leerlingen moeten ook leren zelf verantwoordelijkheid te nemen."

Molenaar betwijfelt vooral of een algeheel verbod haalbaar is. In dat geval zouden telefoons ook tijdens pauzes verboden zijn. "Als je zo'n verbod instelt, moet je het handhaven. We hebben het al best druk op school, dus ook nog een verbod handhaven, vind ik best heftig."