Beraad over stembusuitslag bezig: 'Kabinet heeft heel veel op het bord'

Op het ministerie van Algemene Zaken in Den Haag is de top van het kabinet begonnen aan het overleg over de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart. Grote doorbraken worden vanavond niet verwacht; alle betrokkenen zeggen dat er meer bijeenkomsten nodig zijn om met een geloofwaardig antwoord te komen op de politieke aardverschuiving.

"Daar zullen we het echt meerdere keren over moeten hebben, schat ik in", zei CDA-vicepremier Wopke Hoekstra vanmorgen. Zijn partij verloor van de coalitiepartijen het meest bij de verkiezingen. Na de grote winst van BBB klinkt vooral de roep om aanpassing van het stikstofbeleid luid bij het CDA.

Daarvoor moet waarschijnlijk wel het regeerakkoord worden opengebroken en daar vindt het CDA coalitiepartner D66 op zijn pad. "Het regeerakkoord is ons huwelijkscontract", zei D66-staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) bij binnenkomst.

Hoekstra heeft bij het beraad staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit) als secondant. Premier Mark Rutte en de vicepremiers hebben allemaal een partijgenoot uit het kabinet naast zich.

Voorjaarsnota

Van Rij benadrukte vanmorgen dat het overleg niet alleen gaat over het eventueel versoepelen van de voorgenomen stikstofregels. "Asiel en migratie is ook een thema, net als het klimaat."

Daar komt nog bij dat het kabinet binnenkort met de jaarlijkse Voorjaarsnota moet komen, over de stand van 's lands financiën en de koopkracht van burgers. "Kortom: het kabinet heeft heel veel op het bord", zei Van Rij.

Uit de uitslag van 15 maart spreekt veel wantrouwen bij de kiezers tegen het beleid van de overheid. Het wordt voor de coalitie ook zeer moeilijk om in de Eerste Kamer nog meerderheden te vinden voor wetsvoorstellen.

Modellen niet goed

Premier Rutte nam gisteren voorzichtig een voorschot op de besprekingen van vanavond. Hij suggereerde dat er meer steun naar het platteland moet, omdat de modellen op basis waarvan de overheid nu geld verdeelt over het land "weinig rekening houden met dunbevolkte gebieden".

Daardoor ontstaan volgens hem "grote verschillen in hoe mensen beleven dat ze onderdeel zijn van de gemeenschap, van de besluiten die wij nemen. Ik zeg niet dat dat het enige antwoord is op de verkiezingsuitslag, maar het is wel een aspect."

D66-vicepremier Sigrid Kaag leest in de verkiezingsuitslag dat er niet alleen veel op BBB is gestemd, maar ook op andere partijen "ter linker- en rechterzijde" van het kabinet. "Wat betekent dat?", wil ze weten.

Ook zij ziet veel onvrede, maar zeker niet alleen op het platteland. "De uitsluiting, het gevoel van marginalisering dat veel mensen hebben, in de regio of in de stad. Wat kunnen we daaraan doen?"

Het is nog onduidelijk hoelang het overleg vanavond gaat duren. De bespreking begint met een Italiaans buffet, wist Van Rij te melden.

Hoe moet het kabinet verder na de verkiezingsoverwinning van BBB? Moeten de stikstofplannen op de schop? En kan dat wel volgens de Europese regels? In podcast de Dag gaat presentator Elisabeth Steinz in gesprek met milieuadvocaat Esther Wijnen en Europa-correspondent Ardy Stemerding, die onlangs sprak met Eurocommissaris Frans Timmermans.