Kamer en staatssecretaris willen nieuwe stukken van Uber-klokkenluider
De Tweede Kamer wil op initiatief van Kamerlid Omtzigt nieuwe stukken opvragen over een gesprek dat premier Rutte in 2016 samen met oud-Eurocommissaris Neelie Kroes voerde met Uber. Ook wil de Kamer gespreksverslagen en informatie verkrijgen over informele contacten tussen Uber en de Belastingdienst.
Directe aanleiding is het gesprek dat de Kamer afgelopen dinsdag voerde met de voormalige toplobbyist van Uber, Mark MacGann. Hij lekte als klokkenluider eerder al 124.000 documenten die inzicht geven in de agressieve manier waarop Uber een plek op de Europese markt veroverde.
"Amsterdam was de basis voor de malafide operaties van Uber over de hele wereld", zei MacGann. "En de overheid kneep een oogje dicht." De chauffeurs van Uber verdienden vaak niet eens het minimumloon terwijl het bedrijf winst maakte en in Nederland vrijwel geen belasting hoefde te betalen.
Belastingdienst was vriend en bondgenoot
MacGann zei dat Uber maar over 1 procent van de wereldwijde omzet belasting hoefde te betalen, en dan ook maar een tarief van 25 procent. "De Nederlandse Belastingdienst was onze vriend en bondgenoot", zei hij. Verder vertelde hij dat de Belastingdienst informatie doorspeelde over de belastingstrategieën van andere Europese landen, zodat Uber was voorbereid.
Hij vertelde dat toen Uber internationaal met steeds meer strafrechtelijke onderzoeken en rechtszaken te maken kreeg, de directie nauwere contacten zocht met hoge politici. Zo ook met premier Rutte. Die sloeg eerst verzoeken af, maar ging in 2016 toch bij Uber langs in San Francisco.
Op dat moment liep er al een strafrechtelijk onderzoek van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Volgens Rutte wist hij destijds nog niet of het OM tot vervolging zou overgaan en is er in het gesprek met Uber slechts gissend over gesproken.
Beweringen weerlegd in onderzoek
Staatssecretaris Van Rij van Financiën zegt dat het gesprek met MacGann haaks staat op wat er uit het eigen onderzoek naar de Belastingdienst kwam. "Wij hebben niet echt nieuwe feiten gehoord, maar ook wij zijn geïnteresseerd in die documenten."
Volgens Van Rij zijn veel beweringen al weerlegd in het onderzoek. Dat is lastig te controleren omdat de uitkomsten grotendeels vertrouwelijk zijn omdat het over een individuele belastingplichtige gaat. Het onderzoek werd uitgevoerd door de Belastingdienst zelf, en is gecontroleerd door drie hoogleraren.
Dat vindt Van Rij achteraf ongelukkig. "We gaan voortaan eerst de onderzoeksopzet met de Kamer bespreken. Dan voorkom je een situatie waar we nu in zitten." Van Rij gaat alle nieuwe Kamervragen schriftelijk beantwoorden. En hij wil dus de nieuwe documenten bestuderen. "Vervolgens moeten we vaststellen of er vervolgonderzoek nodig is", zei hij.
Op verzoek van Omtzigt, PvdA, SP en Volt wordt nu eerst juridisch uitgezocht hoe de nieuwe documenten bij klokkenluider MacGann kunnen worden opgevraagd, zonder hem in de juridische problemen te brengen en zonder de Kamer de wet te laten overtreden.
