Boze reacties op boek over paus Johannes Paulus II die niet optrad tegen misbruik

In Polen is deze week veel commotie ontstaan over een boek van de Nederlandse journalist Ekke Overbeek. In Maxima Culpa, waarvan onlangs de Poolse vertaling verscheen, schrijft Overbeek dat de in 2005 overleden paus Johannes Paulus II in de jaren 60 en 70 niet optrad tegen seksueel misbruik door priesters.

Johannes Paulus II, die eigenlijk Karol Wojtyla heette, was in die jaren kardinaal van Krakau. Hij zorgde ervoor dat priesters, van wie hij wist dat ze kinderen hadden misbruikt, een andere functie kregen, zo schrijft Overbeek . Sommige priesters gingen vervolgens opnieuw in de fout.

In het katholieke Polen wordt Johannes Paulus II, die die de Rooms-Katholieke Kerk leidde van 1978 tot aan zijn dood in 2005, gezien als een nationale held. Katholieke en conservatieve Polen hebben dan ook boos gereageerd op het boek van Overbeek.

De aartsbisschop van Krakau, Marek Jedraszewski, spreekt op Twitter van een aanval vergelijkbaar met de mislukte moordaanslag op Johannes Paulus II op het Sint-Pietersplein in 1981.

De Poolse premier Morawiecki deelde via sociale media een video waarin hij zijn bewondering voor Karol Wojtyla uitspreekt. En regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) wil een motie indienen om de "goede naam van Johannes Paulus II te verdedigen".

Geheime dienst

Critici zijn vooral boos over het feit dat Overbeek zich voor zijn bevindingen mede baseert op verslagen van de Poolse geheime dienst. Die hield tijdens de communistische periode, veertig jaar lang, de katholieke kerk scherp in de gaten. Karol Wojtyla was een fel tegenstander van de communistische machthebbers.

In het boek komen ook getuigen aan het woord die de bevindingen van de geheime dienst onderschrijven. Overbeek voelde zich genoodzaakt gebruik te maken van documenten van de geheime dienst omdat de Rooms-Katholieke Kerk de eigen archieven gesloten houdt.

Overbeek zegt in Trouw dat hij de kritiek op zijn boek wel had verwacht. In discussies over politiek en de kerk is het volgens hem gebruikelijk om niet in te gaan op de kritiek, maar deze af te doen als een smerige aanval.