Schuchtere tiener Stolz treedt in Thialf in voetsporen illustere Eric Heiden
'Great job.' Twee woorden, meer had Shani Davis afgelopen weekeinde niet nodig toen hij zijn landgenoot Jordan Stolz via Whatsapp feliciteerde met zijn derde wereldtitel bij de WK afstanden. De man van de triple zelf was niet breedsprakeriger. "Pretty special", daar hield hij het bij.
Na welgeteld 46 jaar en 20 dagen herhaalde de geschiedenis zich zondag aan de Heerenveense Pim Mulierlaan. Op zondag 13 maart 1977 maakte Thialf voor de eerste maal kennis met een Amerikaanse tiener die met zevenmijlslaarzen de schaatswereld bestormde. 18 jaar en 245 dagen oud was ene Eric Heiden uit Wisconsin toen die op de tochtige Friese buitenbaan Piet Kleine opvolgde als 's werelds beste allrounder.
Het was voor Heiden de eerste van drie opeenvolgende wereldtitels op de klassieke grote vierkamp. De opmaat naar vijf gouden medailles tijdens de Olympische Spelen van 1980 in Lake Placid.
Groundhog day
Anno 2023 staat in Friesland een ijsbaan die overdekt is en voorzien van alle denkbare technische hoogstandjes. Er werd ditmaal gestreden om wereldtitels per afstand en Stolz was zondag bij het behalen van zijn derde gouden plak 41 dagen ouder dan Heiden destijds. Het liet onverlet dat de wijze waarop de Amerikaan het vierdaagse toernooi afsloot onwillekeurig iets weg had van 'groundhog day'.
Bekijk de drie overwinningen van Stolz bij de WK afstanden:
Overtuigend. Fenomenaal. Supergoed. Indrukwekkend. Aan superlatieven zondag geen gebrek in de catacomben van Thialf, nadat Stolz na de 500 en 1.000 meter in een verre van vlekkeloze race ook de 1.500 meter in de wacht had gesleept.
Met bewondering keken twee Nederlandse dertigers naar de geboorte van een fenomeen. "Deze man boezemt angst in", bekende Kjeld Nuis (33), op de schaatsmijl de beste van de rest. "Die gast kan alles. Het lijkt wel of hij gewoon een beetje aan het chillen is, zo rijdt hij een 1.500 meter. We gaan de komende jaren nog veel last van hem krijgen. En dat is goed voor de sport."
"Zulke progressie verwacht je niet bij iemand van zijn leeftijd", vulde de 30-jarige Krol, winnaar van het brons, hem aan. "Hij heeft in ieder geval zijn leeftijd mee. En dat geldt niet voor ons. De vraag is waar dit eindigt. Het is fysiologisch onmogelijk dat hij zulke vooruitgang blijft boeken. Zegt hij dat hij zeker nog twintig procent kan verbeteren? Oké. Dat betekent dus dat hij een 32'er gaat rijden op de 500 meter. Ik hoop het mee te maken."
Nog lange carrière voor zich
Stolz is ervan overtuigd dat hij nog een lange carrière voor zich heeft. Waar Heiden al in 1981 het schaatsen voor gezien hield om in het shirt Seven-Eleven als profwielrenner zijn geluk te beproeven in de Giro d'Italia en Tour de France, blijft Stolz het schaatsen trouw. "Er valt nog genoeg te winnen."
Bang dat het mondiale succes in drievoud met hem aan de haal gaat, hoeft hij naar eigen zeggen niet te zijn. Wat zijn wereldtitels thuis in de Verenigde Staten betekenen? "Helemaal niets", luidde Stolz' ontnuchterende antwoord.
Ja, in het Pettit National Ice Center van Milwaukee, zijn thuisbaan waar hij onder leiding van coach Bob Corby traint, is hij een bekende verschijning. Maar zodra hij de deur achter zich dicht trekt en met zijn auto de 84th Street opdraait, is het gebeurd. "Dan ben ik niemand meer."
Schaatsen is nu eenmaal een marginale sport in de Verenigde Staten. Vraag dat maar aan Heiden. In 2002 werd hij, de man van de vijf gouden olympische plakken van Lake Placid 1980, door het organisatiecomité van de Winterspelen van Salt Lake City gepasseerd voor het ontsteken van het olympisch vuur. Die eer ging naar de Amerikaanse ijshockeyploeg die 22 jaar eerder eveneens goud behaalde.
Heiden was woedend en weigerde daarop zelfs om deel te nemen aan de estafettetocht met de olympische fakkel.
Schuchtere tiener
Stolz gedijt in die anonimiteit en geeft niets om welk vertoon dan ook. Hij valt, zonder enige vorm van overdrijving, gerust saai te noemen. Een jongensachtige verschijning aan wie het scheermes nog niet besteed is. Een schuchtere tiener die op fluistertoon slechts het hoogstnoodzakelijke zegt.
Tegelijkertijd is hij een krachtmens waar geen maat op staat zodra hij de kap van zijn schaatspak over de blonde lokken trekt. Een atleet die op het ijs beschikt over een unieke bochtentechniek, waarbij hij langer dan welke tegenstander ook druk zet met zijn linkerbeen. Een spierbundel die in het krachthonk tijdens het squatten naar verluidt stoeit met een halter van 190 kilogram.
Hij staat, zo bewees hij in Heerenveen, nu al op eenzame hoogte. Toch kan het volgens Corby de komende jaren allemaal nog veel beter. Want niet de WK afstanden, maar de WK junioren in Inzell stonden aanvankelijk als piekmoment genoteerd in de seizoensplanning.
Corby gooide het roer om na Stolz' voortvarende openingswedstrijd van het seizoen, met zeges op de 1.000 en 1.500 meter tijdens de wereldbeker in Stavanger. En zo werden de vijf wereldtitels die hij in Zuid-Duitsland vergaarde een ideale opwarmer voor het echte werk.
Nee, zei Corby, er hebben zich nog geen commerciële Nederlandse ploegen gemeld om de Amerikaan in te lijven. Die kunnen zich de moeite besparen. Want Stolz heeft ook niet maar de minste of geringste behoefte om zijn geluk elders te zoeken. "Hij durft het al niet eens aan om van Milwaukee naar Salt Lake City te verhuizen. Laat staan dat hij naar het buitenland verkast."
Zelfs wanneer een ploeg hem een aantrekkelijk financieel aanbod doet, bezwijkt hij niet, zei Stolz. Schuchter lachend: "Of ze moeten me een enorm aanbod doen." Het was een grapje, klonk het ten overvloede. "Ik schaats niet voor geld. Ik schaats om het schaatsen."
Schietschijf
Hij is de man waar de komende jaren op gejaagd gaat worden. Het is een wetenschap die hem prima bevalt. Rijden met een schietschijf op de rug, Stolz wordt er niet warm of koud van. "Ik ga er alleen maar harder van schaatsen."
Een basisprincipe uit de psychologie geldt als belangrijkste pijler onder zijn succes. "Ik maak me alleen druk om zaken waar ik invloed op kan uitoefenen." Op zo'n jonge leeftijd al zó goed zijn voelt voor hem als luxe noch druk. "Het is vooral motivatie. Keep on pushing."
Hem wachten deze zomer dus nóg meer uren op de fiets, misschien zelfs nóg meer kilo's ijzer aan de halters. Hij heeft ze gehoord, die verhalen dat het op zijn leeftijd onverantwoord is om harder te trainen dan hij nu al doet.
Het antwoord daarop was des Stolz'. "Zolang ik tussen de trainingen genoeg kan uitrusten, is er niets aan de hand."
