Schouten kan leven met bijrol, zolang ze maar geen toneel meer hoeft te spelen

• Luuk Blijboom

  redacteur NOS Sport

Het was ergens in dat vermaledijde na-olympische schaatsseizoen dat Irene Schouten samen met een trainingsmaat op de racefiets door de kop van Noord-Holland reed. Handen ontspannen op het stuur. Zo'n typisch Westfries dunnig windje door de haren. Welkome koffiestop in het vooruitzicht, als welverdiende beloning voor de uren op het smalle zadel.

Of ze als drievoudig olympisch kampioene eigenlijk gelukkig was, klonk het plots vanaf de fiets naast haar. Het was een vraag die Schouten op dat moment eigenlijk een beetje overviel. Het eerlijke antwoord dat volgde, verbaasde ook de koningin van Peking zelf.

"Nee. Eigenlijk ben ik helemaal niet happy."

Ontkennen had op dat moment geen zin, wist de 30-jarige Schouten. "Ik was er klaar mee. Ik had al genoeg toneelgespeeld."

Geluk, zo weet ze sinds dit seizoen, staat of valt niet met een gouden medaille om haar nek. Ook niet wanneer dat er zelfs drie zijn. Het maakte dat Schouten donderdag, tijdens de ouverture van de WK afstanden in Heerenveen, kon leven met zilver op de 3.000 meter, op 0,54 seconde achter de Noorse Ragne Wiklund.

Bekijk hier de 3.000 meter van donderdag terug:

Gezien hetgeen ze de voorbije maanden had doorgemaakt, was ze tevreden met haar 3.57,40. En toch ook weer niet. Opnieuw worstelde ze. Met gemengde gevoelens, ditmaal.

"Sommige mensen kunnen heel blij zijn met een tweede plek. Ik merk alleen dat ik niet zo goed tegen mijn verlies kan. Alleen al omdat ik weet dat ik het in me heb om haar te verslaan. Maar ik moet toegeven dat ze vandaag beter was."

Schouten toonde in de catacomben van Thialf eindelijk weer haar emoties. En dat was dit seizoen weleens anders geweest. Eind november bijvoorbeeld, toen ze in hetzelfde theater op de drie kilometer een baanrecord reed dat drie seconden onder haar tijd van donderdag lag: 3.54,04.

Afgestompt

Haar gemoedstoestand op dat moment? "Ik was afgestompt. Echt afgestompt. Het enige wat ik deed toen ik na die race over de streep kwam, was een vingertje in de lucht steken. Dat zei alles over hoe weinig ik toen voelde. Op dat moment had ik echter iets van: ik rijd deze rondjes ook in de training, dus het hoort zo te zijn. Terwijl ik nu weet dat die tijd natuurlijk supergoed was."

Ze had het gewoon niet meer. Laat ze het zo zeggen: "Schaatsen was van pure passie een moetje geworden."

Diep van binnen wist Schouten toen dat het al langer niet heel goed met haar ging. Misschien had ze in de maanden daarvoor tegen wat meer dingen 'nee' moeten zeggen. "Maar dat weet je natuurlijk niet zeker. Want ik had de hele zomer volgepland met verplichtingen. En de hele zomer ging het goed."

Haar trainer Jillert Anema had haar al gewaarschuwd: de drievoudig olympisch kampioene stond een moeilijk jaar te wachten, boordevol hooggespannen verwachtingen. Haar sponsor zei er zelfs geen moeite mee te hebben wanneer ze het begin van haar seizoen met enkele maanden zou uitstellen. Haar geluk stond voorop.

"Het kwam alleen geen moment in mijn hoofd op om te gaan freewheelen en alleen maar te doen wat me leuk leek." De aard van het beestje, zogezegd.

Alles afhouden

Slechts weinigen wisten van haar worsteling. Zelfs haar ploeggenoten hadden geen notie. "Mijn man, ouders, broers, zussen, schoonouders wisten allemaal wat er speelde. Maar verder niet."

"In het dorp bijvoorbeeld had niemand een idee wat er aan de hand was. Als ik naar de supermarkt ging, bijvoorbeeld, dan moest ik weer aanstaan. Leuk doen. En dat kostte ook weer energie. Helemaal als je niet goed in je vel zit. Dus probeerde ik me daar een beetje van af te sluiten. Ik heb in die tijd eigenlijk niet met heel veel mensen gesproken. Koffie drinken met vriendinnen, fotoshoots, interviews, ik hield het allemaal af."

"Ik speelde een toneelstukje. Iedere dag weer. Eigenlijk vanaf oktober, op het moment dat we het ijs op zijn gegaan, tot en met de NK afstanden van eind januari. Dat heeft alles bij elkaar dus ruim vier maanden geduurd."

Schouten kreeg zelfs lichamelijke klachten. "Mijn potje met stress zat eigenlijk gewoon te vol. Ik had daardoor bijvoorbeeld allemaal uitslag op mijn lichaam. Het stapelde zich allemaal op."

"Op een gegeven moment merkte ik dat alles me steeds meer tegen ging staan. Ik deed alles met tegenzin en kreeg ook huilbuien. Ik dacht: dit gaat niet goed. Dus toen heb ik het tegen Jillert gezegd. Die zei meteen: we kunnen beter een beetje gas terugnemen."

Breekpunt

"Eigenlijk was het helemaal niet moeilijk om het met Jillert te bespreken. Ik deel best wel veel van mijn gevoelens met hem. Hij kan soms best hard zijn, natuurlijk. Maar hij is heel begripvol en heeft gezondheid hoog in het vaandel staan. Hij heeft me hierin heel erg gesteund."

Het breekpunt kwam vier weken geleden tijdens de NK afstanden, toen ze voor de camera in tranen het verhaal van haar maandenlange gevecht deelde met de buitenwereld. "Hoe moeilijk me dat ook viel, het was een enorme opluchting dat ik niet langer toneel hoefde te spelen. Ik merkte dat er een bepaalde rust over me kwam. In één klap voelde ik me een stuk beter."

Bekijk het interview hier terug:

Ze bleek bovendien niet alleen te staan. Ervaringsdeskundigen als Gianni Romme, Jochem Uytdehaage, Sven Kramer en Kjeld Nuis staken haar een hart onder de riem.

"Die snappen wat ik doormaak, zeg maar. Het is een troost dat ik blijkbaar dus niet de enige ben die dit meemaakt. Die herkenbaarheid geeft een soort houvast. Die gevoelens, dat is dus inderdaad iets dat zich gewoon opdringt in zo'n periode na de Olympische Spelen."

Toch wil Schouten niet spreken van een verloren jaar. "Wel van een seizoen waarin ik heel veel heb geleerd."

Weer genieten

"Het gaat al echt een stuk beter, hoor. Of schaatsen nog leuk is? Als het goed gaat wel, als het slecht gaat niet. Momenteel geniet ik ervan, omdat het nu weer beter gaat."

Diep menselijk geluk zal de komende dagen niet uitsluitend worden bepaald door haar resultaten op de 5.000 meter, ploegachtervolging of massastart. Veel belangrijker: "De tijd dat ik met een vervelend gezicht van het ijs stapte, ligt gelukkig achter me. Als je een keer door een dal gaat en vervolgens heb je het weer te pakken, dan word je vanzelf weer extra blij."

Korte stilte. "Al blijf ik erbij dat ik Wiklund vandaag had kunnen verslaan."