NOS Wielrennen

Eén jaar oorlog: hoe fysiotherapeut Oleh zijn land ontvluchtte en zijn droombaan vond

  • Stefan van der Weijde

  • Stefan van der Weijde

"Je leven kan soms in één klap veranderen." Hij zegt het met een lach, Oleh Hetman. Vandaag is een bijzondere dag in het leven van de 29-jarige Oekraïense fysiotherapeut. Hij maakt bij Omloop Het Nieuwsblad zijn debuut voor de vrouwenploeg van Jumbo-Visma tijdens een wielerwedstrijd - ooit een droom van hem.

Maar de aanleiding? "Ik had nooit gedacht dat Poetin ons land zou binnenvallen. In de dagen voordat de oorlog begon, hoorde je veel berichten. Dat er steeds meer militairen zich verzamelden aan de grens. Maar ik dacht: hij wil de wereld laten zien hoeveel militairen hij heeft. Meer niet."

Tot zijn ramen begonnen te trillen, in zijn appartement in Charkiv, op een steenworp afstand van de grens met Rusland. Het was de vroege ochtend van 24 februari 2022. "Ik zag flitsen van raketten die insloegen. Toen wist ik: we moeten hier weg." Maar waarheen?

Charkiv ligt in het noordoosten van Oekraïne, dicht tegen de grens met Rusland aan

Terug in de tijd naar 2016. De Nederlander Ard Bierens, persman bij Jumbo-Visma, kampt met een zeurende rugpijn. Hij woont op dat moment in Charkiv, waar zijn vrouw vandaan komt, en zoekt een sportschool om daaraan geholpen te worden.

Hij komt uit bij sportschool Yod en belandt daar op de tafel van fysiotherapeut Oleh. "We raakten aan de praat. Hij vertelde me dat hij afgestudeerd fysiotherapeut is met een specialisme voor wielrennen. En dat het zijn droom zou zijn om ooit bij een professioneel team te werken."

"Maar ook dat dat in Oekraïne waarschijnlijk toch nooit haalbaar zal zijn." Bierens slaat het op ergens in zijn hoofd, maar meer niet. Zijn rugpijn is weg, de tijd verstrijkt. Tot februari 2022.

  • AFP
    De overblijfselen van een bushalte in Saltivka na een raketinslag op 20 juli 2022
  • EPA
    Een van de weinige fietsers nog in Saltivka, op 23 oktober 2022

De twee hebben kort na de inval van Rusland in Oekraïne weer contact. Oleh, inmiddels met zijn familie gevlucht naar de stad Krementsjoek ten zuidoosten van Kiyv, wil zijn vriendin en nicht evacueren, want het is nergens veilig.

Bierens regelt tickets voor een vlucht naar Eindhoven en op 23 maart slagen de twee erin om 1.200 kilometer verderop in Polen op het vliegtuig naar Nederland te stappen. Ze kunnen terecht bij een gastgezin. En Oleh zelf? Die blijft achter. Oekraïense mannen moeten zich melden bij het leger.

Zijn huis in Charkiv is dan al niet meer intact, zo hoort hij van mensen die zijn achtergebleven. "Ik heb twee kamers op de vierde verdieping van een flatgebouw. De ene kamer is nog heel, maar in de andere is een hele muur weggeblazen."

33 seconden

Zijn flatgebouw staat in de wijk Saltivka. De Russische grens is amper dertig kilometer verderop. "Ze kunnen mijn wijk aanvallen wanneer ze willen, daar is niets aan te doen. Het duurt slechts 33 seconden voordat raketten onze stad bereiken. Geen luchtafweersysteem kan daar tegenop. In de eerste week van de oorlog werden er ook 24 uur per dag raketten afgevuurd. Non stop."

Uit verhalen maakt Oleh op dat zijn wijk in die eerste maanden van de oorlog een spookstad was. "Er overleden heel veel mensen. Vaak bleven de lijken gewoon op straat liggen, want het was te gevaarlijk om ze weg te halen."

Nadat hij afscheid had genomen van zijn familie - "ik zei tegen ze dat ik ze binnen een maand weer zou zien, maar ik wist meteen dat dat niet waar was" - probeerde hij zich in Krementsjoek nuttig te maken.

Massagetafel

Niet door te vechten aan het front, want hij kampte met een kwetsuur aan zijn rug. "Ik kon op een been nauwelijks lopen." Dus bracht Oleh zijn massagetafel naar de militairen toe en droeg op die manier zijn steentje bij.

In juni werd Krementsjoek wereldnieuws door een zware aanval op een supermarkt. "Daarbij kwamen vijftig mensen om."

Eind oktober kwam er uiteindelijk goed nieuws: Oleh kreeg vrijstelling en mocht zijn vriendin achterna reizen. En eenmaal in Nederland blijkt hij vrij snel terecht te kunnen bij Jumbo-Visma. Bierens, de man die door Oleh van zijn rugpijn afkwam: "De ploeg was ook op zoek naar een soigneur."

In Saltivka is er inmiddels een sprankje hoop, een jaar na het begin van de oorlog. Vrijdag kwamen er beelden vrij van een tramstation dat vorig jaar door bombardementen vernield was, maar waarvandaan nu weer een eerste tram reed. "Dat gaf me een warm gevoel. Vanuit dat station ben ik heel vaak naar school gegaan, of naar het centrum van Charkiv."

"Ik hoop dat er deze lente meer goed nieuws komt, of komende zomer. Dat de oorlog dan misschien voorbij is. Of ik dan meteen weer terugga? Ik heb hier een jaarcontract, meteen teruggaan kan natuurlijk niet."

En eerst wacht hem een kennismaking met een wielerwedstrijd. "Ik heb er heel veel zin in. Mijn taak zaterdag? Ik vang de meiden op als ze over de finish komen. Dan verzorg ik ze."

Bekijk hieronder een reportage die correspondent David-Jan Godfroid maakte in juni vorig jaar. Hij ging met commandant 'Tor' de Oekraïense loopgraven in en bezocht ook de wijk Saltivka.

Oekraïense commandant toont verwoestingen in Charkiv : 'Ik wil mijn kleinkinderen zien'

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl