Netbeheerders: klimaatdoelen uit zicht door stikstofbeperkingen
De noodzakelijke uitbreiding van het elektriciteitsnet loopt forse vertraging op door de impasse over stikstof. De netbeheerders waarschuwen dat de klimaatdoelen voor 2030 in gevaar komen als bijvoorbeeld de aanleg van hoogspanningsleidingen stil komt te liggen.
Algemeen directeur Dick Weiffenbach van koepelorganisatie Netbeheer Nederland schat dat 25 tot 75 procent van de projecten waar de netbeheerders aan werken vast dreigt te lopen. Nu de zogeheten bouwvrijstelling is afgeschaft, moet per project worden onderzocht hoeveel stikstof er vrijkomt.
Dat kost zo veel tijd dat die projecten jaren vertraging oplopen. "Stikstof is een enorme spelbreker". zegt Weiffenbach. Hij wil dat zijn sector een uitzonderingspositie krijgt en niet achteraan in de rij komt te staan als er stikstofruimte beschikbaar is. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over het stikstofprobleem.
Van het gas af
Om de klimaatdoelen te halen moeten bedrijven en huishoudens zo veel mogelijk van het gas af de komende jaren, vindt het kabinet. Bij de verbranding van aardgas komt het broeikasgas CO2 vrij.
In plaats daarvan moet veel meer gebruik gemaakt gaan worden van duurzame energie, voornamelijk uit zonnepanelen en windmolens. Maar om die energietransitie mogelijk te maken moet het elektriciteitsnet wel fors verzwaard worden.
Op sommige plekken is het net nu al zo druk, dat er geen nieuwe zonnepanelen of windmolens aangesloten kunnen worden. En bedrijven die hun productie willen elektrificeren komen op een wachtlijst.
'Deel van de oplossing'
Maar bij de aanleg van nieuwe energie-infrastructuur komt ook stikstof vrij. Veel projecten, met name bij natuurgebieden, kunnen nu moeilijk een vergunning krijgen omdat er te weinig stikstofruimte is. Weiffenbach is bang dat anderen, zoals boeren die buiten hun schuld zonder vergunning zitten (de zogeheten PAS-melders) voorrang krijgen.
"De netbeheerders zijn geen deel van het probleem, maar juist van de oplossing", zegt hij. De stikstofuitstoot bij de aanleg van nieuwe leidingen en hoogspanningsstations is maar klein en bovendien tijdelijk. En uiteindelijk levert elektrificatie ook minder stikstofuitstoot op, betoogt Weiffenbach. Zo gaat de bouwsector steeds meer met elektrische voertuigen werken.
Bittere pil
Dat projecten vertraging kunnen oplopen, noemt minister Jetten (Klimaat en Energie) "een bittere pil". Voor projecten die echt cruciaal zijn voor de energietransitie gaat hij per situatie kijken hoe er toch versneld een vergunning afgegeven kan worden.
Volgens Jetten is ook in Europa afgesproken om dat soort bouwplannen voorrang te geven om zo de klimaatdoelen te halen. "Dus dit zullen we ook in Nederland willen toepassen, en deze projecten zo snel mogelijk vergund krijgen."
