Ervaringsdeskundige Helder over Ihattaren: 'Hij kan zichzelf nu nog niet veranderen'

• Jonna ter Veer

  redacteur NOS Sport

Voetballers gaan na afloop van hun carrière wel vaker onderuit, maar Mohamed Ihattaren slaat al aan het begin van zijn loopbaan meerdere keren over de kop. "Hij zit niet in de fase dat hij geholpen kan worden", zegt Glenn Helder, de ex-voetballer die privé de verkeerde keuzes maakte en zich deels herkent in wat Ihattaren nu overkomt.

"Al is het voor hem nu erger: de druk is hoger en sociale media zetten al je daden in de spotlights. Als er in mijn tijd een smartphone had bestaan, zat ik nu nog in de bak...", zegt hij met een knipoog.

Ihattaren is een van de grootste talenten die het Nederlandse voetbal de afgelopen tien jaar heeft voortgebracht. Helder was dat in de jaren negentig bij Vitesse. Tot zijn gokverslaving aan het licht kwam en hij uiteindelijk van Arsenal en Oranje in de gevangenis belandde, vanwege bedreiging, mishandeling en vuurwapenbezit.

Zondag werd Ihattaren in Amsterdam aangehouden na een conflict in de relationele sfeer. De politie laat weten dat de 21-jarige arrestant, zonder Ihattaren bij naam te noemen, inmiddels weer is vrijgelaten. Hij geldt nog wel als verdachte.

In november werd hij ook al aangehouden vanwege een bedreiging. Het is de grote vraag of hij na de recente ontwikkelingen zijn profbestaan bij Juventus kan voortzetten.

Wel willen, niet kunnen

Het verhaal van Helder is er eentje van zelfdestructie en onmacht, een schreeuw om hulp. Niemand kon hem helpen, zegt hij zelf.

"Het is alsof je van iemand die in een dictee tien keer dezelfde spelfout maakt, verwacht dat hij die de elfde keer niet meer maakt. Als je het niet kan, verander je het niet. Bovendien was ik stronteigenwijs."

"Ik weet zeker dat ook Ihattaren zichzelf nu nog niet kan veranderen", zegt Helder. "Van der Vaart, Vanenburg, Sneijder, de broer van Nouri, hij kreeg de jackpot aan persoonlijke begeleiding. Hij verkloot het niet zomaar, de jongen wil veranderen, anders zou hij ook geen hulp vragen. Maar hij houdt het niet vol."

Het is ook nogal wat om zo jong, terwijl je hersenen nog niet eens volgroeid zijn, op een voetstuk te worden gezet, weet Helder. "Ineens heb je geld en status, mensen hebben torenhoge verwachtingen van je. Alles wat je doet, wordt in de media uitvergroot. Je bent een kind in een te volwassen wereld. Daar verantwoordelijk mee omgaan, is een hele kunst."

Toch lukt dit de meeste voetballers wel. Waarom gaat het bij Ihattaren mis?

Een stabiele omgeving helpt, weet Helder. Maar het gaat ook over je karakter en een 'gezond hoofd'.

De oud-voetballer kent niet de details van de situatie van Ihattaren, maar weet zeker dat de dood van zijn vader een risicofactor is geweest voor het afglijden. Daar zei Ihattaren zelf eerder over dat je "een Marokkaans gezin als een boom moet zien, waarvan de vader de stam is en de moeder en de kinderen de takken zijn".

Verkeerde keuzes

Ihattaren stopte zijn emoties over het verlies weg. Helder herkent dat. "Ik was niet dom, ik was goed opgevoed en toch maakte ik de verkeerde keuzes. Ik deed alles om m'n gevoelens maar niet aan te hoeven gaan. Terwijl: het enige wat ik had moeten doen is dankbaar zijn dat ik een talent had, dat ik daar geld mee kon verdienen. Ik had niet alleen op het veld, maar ook daarbuiten karakter moeten tonen."

Hij ziet met lede ogen aan hoe ook Ihattaren vergeet om zichzelf eerlijk in de ogen te kijken. Dat lukte Helder destijds ook niet.

"Het begon klein. Ik dronk en rookte nooit. Maar toen Vitesse me aankocht, ben ik in die zomer flink gaan stappen, roken en drinken. Ik bleef presteren op het veld. Dat was mijn redding. Maar ook mijn ramp. 'Topaankoop Helder', kopte de krant De Gelderlander nadat ik in de eerste wedstrijd drie keer had gescoord. Ik werd beloond voor slecht gedrag."

Helders houvast was zijn trainer, Herbert Neumann. "Hij motiveerde me en gaf me de begeleiding die ik nodig had. Ik wilde hem op het veld niet teleurstellen. Als jouw trainer je niet ziet voor wie je bent en je niet begrijpt, wordt het niets."

Ondertussen stapelden de privéproblemen zich op bij Helder. "Ik was gokverslaafd. Gokkers zijn de grootste leugenaars die er bestaan. Niet alleen voor hun omgeving, maar ook voor zichzelf", verklaart Helder zijn ondergang als prof.

"Je schaamt je voor hoe je bent omgegaan met de kansen in je leven. Ik had alles, maar wat deed ik? Ik hielp mezelf in de vernieling. Ik was blij toen de dingen uitkwamen en ik rock bottom raakte." Als je niets meer te verliezen hebt, zegt hij, dan kun je alleen nog maar winnen.

Stem vader

Hoewel Ihattaren nog een lange weg te gaan heeft, denkt hij, is er nog hoop.

"Ik had gewild dat er iemand eens echt hard voor mij was geweest. Als ik mijn 25-jarige zelf nu zou tegenkomen, zou ik hem eerst door elkaar schudden - en dat is nog heel zachtjes uitgedrukt."

"Daarna zou ik hem vertellen: Glenn, na je carrière bij Oranje en Arsenal ga jij zeven maanden de gevangenis in en mag je daarna dozen sjouwen bij DHL. Ik word weer boos als ik aan mijn jongere zelf terugdenk. De spijt die ik heb, gun ik niemand. Ik hoop dat Ihattaren nooit zo'n biografie hoeft te schrijven als ik."

Is Ihattaren uiteindelijk te redden? Ja, denkt Helder, want iedereen kan veranderen. Iedereen is te redden.

In het geval van Ihattaren denkt hij dat hij de stem van zijn vader weer moet horen. Oftewel: hij moet niet luisteren naar de duiveltjes op z'n kussen, maar naar de engel op z'n schouder.

"Dat zou ik hem zeggen: luister, je vader is trots op jou. Hij is er niet meer, maar hij is er altijd. Hij ziet jou en weet dat er maar weinigen gezegend zijn met zo'n gouden linkerbeen als jij. Haal kracht uit zijn trots."