Drie jaar na Brexit wachten de Britten nog steeds op de voordelen
Toen het Verenigd Koninkrijk vandaag precies drie jaar geleden officieel de Europese Unie verliet, ging het B-woord in de ban. De Britten waren Brexit-moe, het land was jaren verdeeld geweest. Het is gebeurd, we praten er niet meer over, was het sentiment.
Maar nu is het gesprek terug en lijkt de publieke opinie over Brexit te verschuiven. Volgens peilingen oordeelt inmiddels het merendeel van de Britten negatief over het vertrek uit de Europese Unie: 56 procent van de respondenten zou Brexit een 'slecht idee' vinden, terwijl nog maar 32 procent blijft volhouden dat het wel een goed plan was.
Voor het eerst sinds het Brexit-referendum (dat het land verdeelde in 48 procent tegen en 52 procent voor) is er nu een meerderheid van Brexit-regretters, mensen die spijt hebben van het verlaten van de EU. Zij hebben last van Bre-gret, grappen Britse media.
Zwakkere economie
Zou dat te maken hebben met de economische nadelen van Brexit die nu iets duidelijker zichtbaar worden? Met nadruk op 'iets'; want lang niet alle effecten van de Britse uittreding zijn uitgekristalliseerd en het blijft voor economen nog steeds lastig de Brexit-effecten te isoleren van de coronapandemie en de energiecrisis.
Neem bijvoorbeeld de uittocht van Europese werknemers tijdens corona, die als gevolg van Brexit in kleinere aantallen weer terugkwamen. Komt dat door Brexit of door de pandemie? Dat is lastig vast te stellen.
Een vergelijking die meer houvast geeft, is dat het VK het enige G7-land is waarvan de economie nog steeds kleiner is dan vóór corona. Volgens vandaag verschenen IMF-cijfers ligt het VK mogelijk op koers om dit jaar van 's werelds grootste economieën de slechtst presterende te worden. Slechter zelfs dan het door sancties getroffen Rusland - voor zover de cijfers uit dat land te vertrouwen zijn.
Krappe arbeidsmarkt
De Britse economie lijkt na Brexit minder veerkrachtig: de problemen die we overal in Europa zien, lijken de Britse economie harder te raken. Neem inflatiecijfers die - net als bij de buurlanden - grotendeels zijn veroorzaakt door wereldwijde hoge energieprijzen. Maar in het VK worden die verder opgedreven door een krappe arbeidsmarkt en hogere importkosten.
Het gevoel dat dingen niet goed werken in het land draagt ook bij aan het nationale pessimisme over Brexit. Al geruime tijd wordt het VK geplaagd door een golf aan stakingen in de publieke sector.
Werknemers eisen extra geld, dat er volgens de regering niet is. Met name de Britse zorgsector, met 7,3 miljoen mensen op de wachtlijst, verkeert in crisis door een combinatie van onderbetaling en structurele personeelstekorten. Personeelskrapte die ook weer deels aan Brexit is te danken.
Ook Nieuwsuur besteedde gisteravond aandacht aan drie jaar Brexit:
Niet alleen maar slecht nieuws
Trap niet in de val van 'Bad news Britain', klinkt aan de andere kant van het politieke spectrum. Zoals alles in de wereld, hebben ook economische cijfers politieke kleuren. De uitdagingen op de korte termijn moeten het beeld van de lange termijn niet vertroebelen, vindt minister van Financiën Hunt. "Als het lukt om volgend jaar de inflatie te halveren, kan het VK de komende jaren sneller groeien dan Duitsland en Japan", stelt hij.
Afgezien van de huidige trends blijft het VK een van de meest welvarende plekken wereldwijd: het is de zesde grootste economie ter wereld. Bovendien heeft Brexit er wel voor gezorgd dat het land sneller en autonoom beslissingen kan nemen. Zo neemt het VK de leiding bij de militaire steun van Europa aan Oekraïne en wist het tijdens de pandemie veel sneller een vaccin goed te keuren en te distribueren dan de 27 EU-lidstaten.
Politiek taboe
Al schuift de publieke opinie, politiek gezien blijft Brexit een taboe-onderwerp. Zelfs de oppositiepartij Labour houdt zich opvallend stil als het gaat over eventuele toekomstige toenadering tot Europa. De partij die voorligt in de peilingen en zich voorbereidt om volgend jaar de landelijke verkiezingen te winnen, houdt zich strategisch op de vlakte wetende dat het electoraat in Noord-Engeland wisselvallige Brexit-stemmers kan opleveren.
Ondertussen houdt de gehele Conservatieve partij zich strikt aan haar missie om de voordelen van Brexit te benoemen en de economische tegenwind vooral in mondiale context te plaatsen.
Wel schijnt premier Sunak achter de schermen te werken een oplossing om het hoofdpijndossier over de grens in Noord-Ierland zo snel mogelijk op te lossen. De hoop is dat er voor de 25ste verjaardag van het Goede Vrijdagakkoord in april eindelijk een akkoord met Brussel over wordt gesloten. Net op tijd om de rode loper uit te rollen voor het bezoek van Amerikaanse president Biden - en toch eens te polsen hoe hij aankijkt tegen dat lang uitgestelde handelsakkoord met de Verenigde Staten.
