Ambitieuze Heitinga verlaat weg der geleidelijkheid om Ajax uit de brand te helpen
John Heitinga debuteert vanmiddag tegen Excelsior (aftrap 14.30 uur) als hoofdtrainer van Ajax in de eredivisie. Het grote publiek kent hem vooral als verdediger met een goede trap van Ajax en Oranje, als trainer komt hij pas net om de hoek kijken. Een profiel van een ambitieuze, maar onervaren trainer.
Vrijdagmiddag, even na drieën, communiceerde Ajax dat de uitlooptraining na het ontslag van hoofdtrainer Alfred Schreuder onder leiding had gestaan van Heitinga, coach van Jong Ajax. Twee uur later was het bericht alweer bijgewerkt: Heitinga is ook de eindverantwoordelijke bij het eerstvolgende eredivisieduel, met Excelsior.
Wellicht was Ajax in die tussenliggende uren nog druk bezig met andere kandidaten, maar waren die onderhandelingen stukgelopen. Of misschien moest Heitinga zelf nog overtuigd worden. Dat laatste lijkt best aannemelijk. Heitinga zei in de zomer namelijk nog dat hij geen haast maakt met zijn trainerscarrière.
Heitinga koos vorig seizoen als trainer van Jong Ajax heel bewust voor de weg der geleidelijkheid. In de betrekkelijke luwte kon hij zichzelf het beste ontwikkelen, zo vond hij. Natuurlijk was het zijn ambitie om de stap naar de eredivisie te maken, maar alles op zijn tijd.
"Ik ben 38, ik sta dit seizoen voor het eerst als hoofdtrainer van Jong Ajax in de eerste divisie. Ik geniet van de samenwerking met de staf en de spelers. Op dit moment ben ik als jonge trainer in een geweldige positie, waarin je ook fouten kan en mag maken", zei hij eind 2021 tegen de NOS.
Maar iets meer dan een jaar later deed Ajax door het onvermijdelijke ontslag van Schreuder een dringend beroep op Heitinga. De club had hem enkele dagen daarvoor al gevraagd als vervanger van Matthias Kaltenbach, de bekritiseerde Duitse rechterhand van Schreuder, maar Heitinga wordt de komende tijd dus zelfs de belangrijkste man in de technische staf.
De 87-voudig international stopte zeven jaar geleden op 32-jarige leeftijd met voetballen. Hij was teruggekeerd bij oude liefde Ajax, maar zijn comeback pakte niet uit zoals gehoopt. In plaats van een gedroomd afscheid met een kampioenschaal, besloot hij nog voor het seizoen was afgelopen zijn spelersloopbaan te beëindigen.
In de tijd daarna was Heitinga, zoals veel oud-voetballers, zoekende: hoe nu verder?
Maar toen hij in 2017 de kans kreeg om aan het trainersvak te ruiken in de jeugdopleiding van Ajax, hoefde Heitinga niet lang na te denken. Hij sloot vervolgens vrij snel aan als assistent van Marcel Keizer bij Jong Ajax en werkte daar met exceptionele talenten als Matthijs de Ligt en Frenkie de Jong, maar ook met huidige selectiespelers Devyne Rensch, Jurriën Timber, Brian Brobbey en Kenneth Taylor.
"In die jaren kwam ik er snel achter dat ik het trainersvak toch wel heel erg leuk vond", zei Heitinga eind 2021. En dus haalde hij bij de UEFA al zijn diploma's, van TC1 tot Pro License. Met onder anderen Kevin Hofland, Rogier Meijer en Rick Kruys slaagde Heitinga in de klas van 2019 voor de belangrijkste trainerscursus. En was hij bevoegd om zelfstandig aan de slag te gaan als hoofdtrainer in het nationale en internationale betaald voetbal.
Heitinga kreeg vorig seizoen de kans om hoofdtrainer te worden van Jong Ajax. Op dat moment deed hij mee aan het tv-programma Het perfecte plaatje, waarin hij een groot talent voor fotografie bleek te hebben. Maar talent of niet, zijn ambitie als coach ging voor en dus verdween de gedoodverfde favoriet voor de overwinning uit het programma.
Bij de beloften van Ajax, momenteel de nummer 15 van de eerste divisie, hield Heitinga zich vooral bezig met het klaarstomen van talenten voor het eerste elftal. Hij wordt door zijn spelers geroemd om zijn persoonlijke benadering. Hoe meer je van de spelers weet, hoe meer je eruit kan halen, is zijn overtuiging.
Die les heeft Heitinga afgekeken van Louis van Gaal. Maar ook Co Adriaanse, die hem liet debuteren bij Ajax, heeft hij hoog zitten. Trainers die de discipline belangrijk vinden en de Ajax-filosofie uitdragen, daar wil hij zichzelf wel mee vereenzelvigen.
Oud-topcoach Guus Hiddink noemde Ruud van Nistelrooij en Heitinga ruim een jaar geleden in een adem als aanstormende trainerstalenten. Sterke kanten volgens Hiddink: beiden zijn bezeten van het vak, enorm leergierig én ze kozen voor de verstandige, geleidelijke weg. Maar niets zo opportunistisch als de voetbalwereld, want anderhalf jaar later is de één hoofdtrainer van PSV en de ander (interim-)hoofdtrainer van Ajax.
Met zijn 39 jaar is Heitinga jonger dan doelman Maarten Stekelenburg en even oud als Remko Pasveer. En dus rijst de vraag of hij op dit moment de juiste man is om het dolende Ajax erbovenop te helpen. De clubleiding van Ajax heeft nog niet besloten of Heitinga het seizoen afmaakt bij Ajax of dat het bij een paar potjes blijft.
Een ding is wel zeker: hij hoeft niet te wennen aan de cultuur van de club, waar hij als zevenjarig jochie begon, tien jaar later zijn debuut maakte, zijn spelersloopbaan afsloot, aan het trainersvak mocht ruiken en nu zijn eerste stappen zet als hoofdcoach van het eerste.
