De vrouwen van 2022: hoe Wiegman met 'Lionesses' de Engelse samenleving veranderde
In de laatste week van 2022 blikken we terug op het voorbije sportjaar met zes Nederlandse vrouwen die grote successen beleefden. Vandaag in de eerste aflevering: trainer Sarina Wiegman, die met de Engelse voetbalvrouwen het EK voetbal won.
Wembley, 31 juli 2022
De persvoorlichter van de Engelse bond wil de persconferentie na de EK-finale eigenlijk al afronden als Sarina Wiegman nog eenmaal het woord neemt. De Nederlandse bondscoach, die Engeland zojuist naar de Europese titel heeft geleid, bedankt iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan het succes.
"And most of all, we've changed society", stelt Wiegman vast, terwijl ze met een tevreden blik de zaal rondkijkt.
Het was een historische voetbalavond voor Engeland. Niet alleen omdat de uitvinders van de populairste sport ter wereld voor het eerst sinds 1966 een hoofdprijs bij de senioren hebben veroverd, maar ook omdat het iconische Wembley-stadion met ruim 87.000 toeschouwers afgeladen vol zat. Nooit eerder waren er zo veel toeschouwers bij een Europese finale. Niet bij de vrouwen en evenmin bij de mannen.
Wembley, 14 december 2022
De persvoorlichter van de Engelse bond heeft zo veel interviewverzoeken voor Wiegman gekregen, dat hij besloot om een heuse persdag te organiseren. Vandaag is het 'Sarina Wiegman Event' op Wembley, al voelt de hoofdpersoon zelf zich enigszins ongemakkelijk over die naam. Ruim veertig journalisten - sommigen zelfs vanuit Australië - zijn naar Londen gekomen om met de Engelse bondscoach nog eenmaal terug te blikken op het bijzondere jaar.
Wiegman, die niet heel graag in het middelpunt van de belangstelling staat, loopt tijdens de lunch op Wembley van het ene tafeltje journalisten naar het andere. Voor iedereen een hand en een praatje, soms zelfs een knuffel.
"Ik ben blij dat dit allemaal op één dag kon, anders ben je elke dag bezig met interviews geven", lacht de bondscoach van Engeland. "En uiteindelijk gaat het allemaal zo gemoedelijk dat zo'n dag ook wel leuk is."
In alle interviews wordt haar vanzelfsprekend gevraagd om terug te blikken op die EK-finale in dit stadion. "Elke keer als ik op Wembley terugkeer, denk ik natuurlijk weer aan het EK. En aan de lange weg om hier te komen. Jeetje, van een meisje dat niet mocht voetballen tot een vrouw die Wembley als home stadium heeft."
Style of play
Ze is nu anderhalf jaar bondscoach van Engeland en kan soms even niet op een Nederlands woord komen. Dan zegt ze stands in plaats van tribunes. Of style of play, in plaats van speelstijl. En elke keer verontschuldigt Wiegman zich daar keurig voor.
De 53-jarige coach, die als kind haar haren kort liet knippen zodat ze stiekem met de jongens mee kon voetballen, heeft inmiddels twee Europese titels op haar naam staan en stond in de WK-finale. Toch blijft de Haagse behoorlijk nuchter als ze praat over die EK-finale.
"Dat enorme lawaai van die 87.000 mensen, dat hoorde ik eigenlijk bijna niet. Want je aandacht is zo narrow, je bent alleen maar met de wedstrijd bezig. Pas na het laatste fluitsignaal dacht ik: 'Oooh, we hebben het gewoon gedaan!'"
Maar heeft de Europese titel van de Lionesses, zoals het Engelse vrouwenvoetbalteam liefkozend wordt genoemd, de samenleving in Engeland daadwerkelijk veranderd, zoals Wiegman direct al aankondigde? "Absoluut, nog meer dan ik een half jaar geleden had gedacht", zegt ze nu.
Nadat Wiegman in 2017 de Nederlandse vrouwen naar de Europese titel leidde, nam het vrouwenvoetbal in ons land een enorme vlucht. Maar de impact is in Engeland nog vele malen groter, merkt ze.
Brief
Dat begon al drie dagen na de gewonnen finale, toen de speelsters een open brief schreven aan de Britse regering. Daarin vroegen ze om alle meisjes toegang te geven tot gymlessen en voetbaltraining. "De gesprekken met de regering lopen nog steeds", vertelt Wiegman.
"De Europese titel heeft het vrouwenvoetbal hier op allerlei vlakken een enorme boost gegeven. Er zijn veel meer commerciële partijen geïnteresseerd in het vrouwenvoetbal. En steeds meer wedstrijden in de Engelse Super League worden in de grote stadions gespeeld. Die trekken dan 30.000 tot wel 45.000 toeschouwers."
Het vervult Wiegman met trots als ze ziet hoe maatschappelijk betrokken haar spelersgroep is. "Ze hebben het behalen van het Europees kampioenschap aangegrepen om de samenleving te veranderen. Dat vind ik zó krachtig. Jonge meisjes in Engeland en ook in Nederland die willen sporten, krijgen nu veel meer kansen. Maar er is nog steeds een wereld te winnen. Want de helft van de Engelse meisjes kon dit jaar nog niet sporten."
Zelf zal Wiegman in het maatschappelijk debat niet snel "zo hoog van de daken gillen", zoals ze het zelf noemt. "Dat is niet wie ik ben. Ik hoef niet altijd zo op de voorgrond, ik blijf liever op de achtergrond. Dat is ook hoe ik leidinggeef."
"Maar ik heb die meiden wel altijd voorgehouden: als je de wereld wil veranderen, zal je eerst zélf moeten presteren. Pas dan word je onderwerp van gesprek en wordt er naar je geluisterd. Daarom hield ik mijn focus op het presteren en elke dag beter worden."
Behalve de Engelse samenleving veranderde ook het leven van Wiegman na haar tweede Europese titel. "Ik ben zelf heel nuchter en doe gewoon altijd mijn stinkende best, maar de wereld om me heen is natuurlijk wel veranderd."
Volle mailbox
"Er wordt gewoon anders op mij gereageerd. Als ik hier nu een wedstrijd bezoek, heb ik soms hulp nodig om van de stands naar een restaurant te komen, omdat er zo veel mensen zijn die iets van je willen. Dat vind ik af en toe best moeilijk, hoor."
In de week na het EK stroomde haar mailbox vol met zo'n 450 verzoeken. "Tegen 95 procent moet je 'nee' zeggen, maar vaak begrijpen mensen dat niet. Eigenlijk wil je iedereen een normaal antwoord geven, maar dat is gewoon onmogelijk."
De paar verzoeken waar Wiegman wel op inging, koos ze zorgvuldig uit. Een evenement van de Cruyff Foundation bijvoorbeeld. "Als je ziet dat je die kinderen zo veel plezier brengt, dat is me dan heel veel waard." Of een leiderschapsbijeenkomst van KPN, waar ze geïnspireerd werd door andere leidinggevenden.
Maar bijna altijd zegt Wiegman dus 'nee'. Omdat ze de focus op het voetbal wil houden. "Ik hoef niet elke week met mijn giechel op tv. Ik heb één of twee commerciële dingen gedaan omdat het een leuk extraatje is, maar ik heb mijn keuzes nooit laten afhangen van geld. Als ik in het verleden veel geld had willen verdienen, was ik natuurlijk nooit voetbalcoach geworden. Dat heeft in het begin alleen maar geld gekost. Maar het was wel mijn passie."
Gevreesde tabloids
In 26 duels als bondscoach van Engeland is Wiegman nog altijd ongeslagen. Het team gaat komende zomer als grote favoriet naar het WK in Australië en Nieuw-Zeeland. Een beetje ongemakkelijke lachend: "Ik ben wel een beetje populair hier, ja."
"Maar ik besef ook dat het heel snel kan omslaan als de resultaten een keer tegenzitten. Dan zal de Engelse pers misschien wel kritisch zijn, of wordt het misschien persoonlijk."
Een eerste onaangename kennismaking met de gevreesde tabloids kreeg Wiegman kort voor het EK al, rond het overlijden van haar zus Diana. "Ze hebben mijn familie en mensen van mijn oude voetbalclub benaderd. Die zaten daar op dat moment natuurlijk helemaal niet op te wachten", vertelt ze. "De FA heeft toen actie ondernomen en daarna stopte het gelukkig."
Wiegman voelde sowieso erg veel steun van de Engelse voetbalbond in de periode rondom het overlijden van haar zus. De bondscoach mocht wegblijven bij een trainingskamp. "Het was enorm belangrijk dat ik de ruimte kreeg om het goed te kunnen afsluiten, zodat ik me daarna weer volledig op het voetbal kon richten."
Supertrots
"Op zaterdag was de crematie en maandag gaf ik weer een training. Je schakelt dan gewoon door. Maar later komt het verdriet natuurlijk weer. Mijn zus was ook mijn maatje, mijn beste vriendin. Ik denk nog elke dag aan haar. Ze zou supertrots zijn geweest op de EK-winst."
"Het is gewoon intens verdrietig, ik zou nog járenlang leuke dingen met haar hebben willen doen. Door de drukte in de voetbalwereld blijf je maar doorgaan. Nu met Kerst heb je eindelijk pas tijd om het verdriet te verwerken, en ook stil te staan bij de mooie dingen. Want dat het weer gelukt is om Europees kampioen te worden, dat besef ik ook nog steeds niet helemaal."
