Dit zijn de jongeren achter online oplichting: 'Het is een soort hype'

"Hoi mam, m'n telefoon is kapot en heb een nieuw nummer. Kun je een paar duizend euro overmaken?" Met dit soort appjes proberen online fraudeurs geld los te peuteren van potentiële slachtoffers. Steeds vaker gaat het om jonge verdachten. Online noemen zij dit 'F-game'.

De jongeren maken geen geheim van hun criminele activiteiten en plaatsen, anoniem, video's waarin ze laten zien hoe ze hun geld verdienen. NOS Stories vond op TikTok 260 Nederlandse video's met hashtags als "fgame", "swipen" en "geldezel", samen goed voor ruim honderdduizend likes.

Beelden van grote sommen geld en pinpassen komen voorbij, maar ook van chats met slachtoffers en de software die ze gebruiken om mensen op te lichten. "Het is een soort hype geworden. Vroeger wilden mensen drugsdealer zijn, nu F-gamer", zegt één van de jongens achter deze video's.

NOS Stories sprak voor deze video met meerdere jongeren die meedoen aan de 'F-game':

De politie maakt zich zorgen om de toename van deze fraude. Jongeren zien het soms als een spelletje en zeggen niet echt door te hebben dat ze daadwerkelijk slachtoffers maken. "Je ziet iemand niet face-to-face of zoiets. Je blokkeert diegene en je gaat weer door, volgende", zegt een jonge 'F-gamer'.

Een van die oplichters is de inmiddels gestopte Ferhat. Hij begon op zijn vijftiende met F-game. "Ik kwam via een vriend in een chatgroep terecht. Het was een makkelijke manier om geld te verdienen."

Fraudeurs als Ferhat hebben het steeds makkelijker, stelt cybercrime-expert Floor Jansen van de politie. "Er zijn allerlei tooltjes, belscripts en handleidingen in omloop om met internetcriminaliteit je geld te verdienen", zegt Jansen.

Lees hier hoe de NOS eerder een nagemaakte banksite kocht die door Nederlandse internetfraudeurs wordt gebruikt:

In veel gevallen hadden die fraudeurs anders op straat iemand beroofd of een babbeltruc aan de deur uitgevoerd, maar kiezen ze nu voor cybercrime, stelt Jansen. "Voor hen is online criminaliteit aantrekkelijk omdat het minder risicovol is en ze er meer geld mee kunnen verdienen." Bovendien is online fraude schaalbaarder: in één keer kunnen veel meer potentiële slachtoffers worden bestookt.

Geldezels

De pakkans is laag, behalve aan het eind van het traject: de uitbetaling. Fraudeurs gebruiken daarvoor vaak geldezels, die hun bankrekening en pinpas uitlenen en in ruil daarvoor betaald krijgen, of onder druk worden gezet om mee te werken. "De pakkans van geldezels is bijna 100 procent", zegt Jansen.

Maar liever pakt de politie de "grote vissen" op, die het geld daadwerkelijk buitmaken. Daarom is de politie nu begonnen met aangiftes op landelijke schaal te bundelen. Voorheen gebeurde dat alleen op regionale schaal. Door die bundeling blijken sommige fraudeurs tientallen of zelfs honderden aangiftes aan hun broek te hebben.

TikTok-hype

Maar de jongeren, die op TikTok open zijn over hun activiteiten, lijken niet heel bang om gepakt te worden. "Het risico is laag, we gebruiken een VPN-server om anoniem te blijven en ik licht nooit iemand op vanuit huis of in de klas", zegt één van de jongens. "Op TikTok laat ik zien hoe je ook kan leven, en sommigen zetten er ook video's op om mensen te ronselen als geldezel", zegt een andere TikTokker die zichzelf Lester noemt.

Voor de politie zijn dat 'pareltjes', zegt Jansen. "Een filmpje alleen is niet voldoende, maar het is wel een eerste aanleiding voor een onderzoek vaak. Op deze manier dragen ze alleen maar bij aan bewijsvoering in deze zaken."

Ferhat is inmiddels gestopt, maar nooit gepakt. "Ik heb er nog steeds weinig emotie over. Het boeit me nu wel iets meer, omdat je wel echt mensen pijn doet. Maar ik heb geen spijt van wat ik heb gedaan."