'Grootste Duitse fraudezaak ooit' rond Wirecard begonnen
Het is in de Duitse media al omgedoopt tot de grootste fraudezaak uit de Duitse naoorlogse geschiedenis: Wirecard. Bijna 2,5 jaar nadat het wereldwijd opererende betaalbedrijf was ingestort omdat naar buiten was gekomen dat grote delen van de inkomsten verzonnen waren, begint vandaag het strafproces. Centraal daarin staat de vraag: wie zit er achter de verdwenen miljarden?
Zo'n driekwartier later dan gepland ging het proces vanmorgen van start, het gevolg van grote media-aandacht en strenge veiligheidsvoorschriften. De zaak vindt plaats in een zwaar beveiligde rechtszaal in München, een bunker vijf meter onder de grond.
Terecht staan drie mannen: de voormalig boekhouder Stephan von Erffa, de voormalig ceo Markus Braun en de voormalig topman in Dubai Oliver Bellenhaus. Bellenhaus en Braun zitten al vast, von Erffa kwam eerder op borgtocht vrij.
Een belangrijke verdachte is niet onderdeel van dit proces: Jan Marsalek, de voormalige chief operating officer. Hij sloeg op de vlucht kort nadat het schandaal was uitgekomen en wordt nog altijd gezocht. Volgens verschillende media vluchtte hij naar Belarus.
Tegenstrijdige beweringen
Bellenhaus heeft al bekend, en dient nu als kroongetuige. In ruil daarvoor verwacht hij een flinke strafvermindering, liet zijn advocaat vandaag weten.
Braun zegt onschuldig te zijn en ziet zichzelf bovendien juist als slachtoffer van Bellenhaus en Marsalek. Zij zouden zonder zijn weten geld uit het bedrijf weggesluisd hebben.
Maar volgens het Duitse openbaar ministerie hebben de voormalige topmannen samen, met steun van anderen, jarenlang bewust de boekhouding gemanipuleerd. Er werden miljarden verzonnen om de financiële dienstverlener succesvol te laten lijken voor banken, investeerders en beleggers.
Schok in Duitsland
En dat lukte: Wirecard leek een snelgroeiend, bijzonder succesvol tech-bedrijf. Het kreeg zelfs een notering aan de gerenommeerde Duitse beursindex DAX30. Op het hoogtepunt was de onderneming 28 miljard euro waard. Duitsland, dat vooral bekendstond om de traditionele industrie, leek eindelijk een modern tech-bedrijf te hebben dat het kon opnemen met Silicon Valley.
Dat bleek uiteindelijk niet te kloppen. Onder andere journalisten van de Britse zakenkrant de Financial Times namen het bedrijf na een tip onder de loep, en schreven in artikelen dat het helemaal niet zo succesvol was als het leek. Een groot deel van de zaken met partijen in Azië bleek verzonnen. Toen daar steeds meer over boven tafel kwam, stortte het bedrijf in elkaar en ging failliet.
Het was een grote schok in Duitsland, waar ze graag in het succes hadden geloofd. Voormalig bondskanselier Merkel zou zich tijdens een handelsreis in China nog hard hebben gemaakt voor het bedrijf. En de Duitse financiële waakhond, de BAFIN, ging in eerste instantie achter de journalisten aan die de problemen aan het licht brachten in plaats van misstanden bij Wirecard te onderzoeken.
1100 bankrekeningen, 450 verhoren en 700 mappen
De rechtszaak moet nu uitwijzen wie er achter de vermoede grootschalige fraude en het verdwenen geld zit. Dat zal veel tijd kosten, want de zaak is enorm complex en omvangrijk. Voorafgaand aan het proces zijn zo'n 340 bedrijven onderzocht, 1100 bankrekeningen uitgeplozen en 450 keer mensen verhoord.
Bovendien richtte het onderzoek zich niet alleen op Duitsland, maar op nog zeker 25 andere landen. Alleen al voor het voorlezen van de samenvatting van de aanklacht was volgens mediaberichten vijf uur ingepland.
Daarbij komt dat het opvoeren van de bewijsstukken enorm tijdrovend zal zijn. In Duitsland is het verplicht om elk stuk bewijst dat mogelijk relevant is, tijdens het proces te bespreken, zo vertelde een Duitse strafrechter eerder aan de FT. Een regel die teruggaat tot 1879, toen rechtszaken vermoedelijk een stuk overzichtelijker waren. Dat ligt in de Wirecardzaak anders: opgeteld 700 mappen aan processtukken zijn er verzameld.
Het proces zelf zal nog tot in 2024 duren. Het is nog niet duidelijk wanneer er een uitspraak kan worden gedaan.
