Armoedegrens moet omhoog, zeggen financiële noodhulpbureaus
De armoedegrens die de overheid hanteert ligt te laag, meent directeur Nathalie Boerebach van Stichting Urgente Noden Nederland (SUN Nederland). Voor veel mensen is het sinds dit jaar moeilijker om hun basisbehoeften te betalen, ondanks steun van de overheid. Vooral dit jaar is de koopkracht gedaald, bleek gisteren uit de nieuwe koopkrachtberekeningen van het Centraal Planbureau (CPB).
De 14 noodhulpbureaus die onder de stichting vallen, geven samen 5 miljoen euro uit aan mensen in financiële nood. Het aantal aanvragen is toegenomen sinds de inflatie omhoog is gegaan en de energiecrisis heerst. Dat blijkt uit het data-dashboard van SUN Nederland, die in ongeveer 100 gemeenten actief is. Het is voor het eerst dat de stichting hierover landelijke cijfers heeft.
Wat die armoedegrens is, laat Boerebach over aan de overheid. Maar dat die omhoog moet, vindt ze evident met de financiële nood die er nu bij sommige mensen heerst.
De stichting merkt dat kwetsbaren de laatste maanden vaker aankloppen voor noodzakelijke uitgaven, bijvoorbeeld voor huishoudelijke apparaten als een wasmachine of koelkast, maar ook zaken als een fiets of kunstgebit.
"Dat heeft zeker te maken met de oplopende kosten, maar bijvoorbeeld ook nog met de na-effecten van de coronaperiode. Het spaargeld is op, en een noodgeval kan niet meer opgevangen worden", zegt Boerebach. "De mensen rond of onder de armoedegrens moeten afwegingen maken tussen belangrijke uitgaven: een kerstcadeautje of verzekering. Verzekering of huur. Zo worden gaten met gaten gedicht. Dat leidt tot langdurige stress en menselijk leed."
Verjaardag vieren
Door de stijgende levenskosten neemt een commissie de armoedegrens opnieuw onder de loep. Waarschijnlijk zal deze in 2023 hoger uitvallen, namelijk op 1533 euro netto per maand.
Stella Hoff, onderzoeker armoede bij het SCP: "Maar dat betekent niet dat wie net boven die grens uitkomt makkelijk kan rondkomen. Daarom kijken we voor komende jaren of we die richtlijn ruimer kunnen nemen en ook kunnen kijken naar in hoeverre iemand sociaal kan participeren, door bijvoorbeeld eens naar de sportclub te kunnen of een verjaardag te kunnen vieren."
Alleenstaanden
Veel mensen onder die armoedegrens lopen ertegenaan dat de aanvraagprocedure en het uitvogelen van de financiële en sociale mogelijkheden ingewikkeld is. "Het vraagt dus veel van mensen", zegt Boerebach. Als je onder de armoedegrens valt garandeert dat bijvoorbeeld niet dat je opgevangen kunt worden door de gemeente. "En de tegemoetkomingen verschillen per gemeente. Bij de ene krijg je veel meer dan bij de andere."
Bij de noodhulpbureaus waarmee SUN werkt kloppen voornamelijk instanties aan als Vluchtelingenwerk, schuldhulpverlening, wijkteams, de GGZ en de maatschappelijke opvang. Die kunnen noodhulp voor hun cliënten aanvragen via de gemeenten. Uit de data blijkt dat het grootste deel, 80 procent, van de toekenningen van de noodhulpbureaus naar alleenstaanden met of zonder kinderen gaat.
Koopkracht daalt
Volgens de septemberraming van het Centraal Planbureau (CPB) neemt de armoede in 2023 af dankzij beleid van de overheid, zoals verhogingen van de toeslagen en van het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen. En na Prinsjesdag heeft het kabinet het prijsplafond voor energiegebruik aangekondigd, dat er ook toe moet bijdragen dat mensen beter kunnen rondkomen.
Het aantal huishoudens dat ernstig in de knoop komt met het betalen van de kosten voor het levensonderhoud daalt daardoor van 540.000 naar 430.000 mensen, becijferde het CPB. Arme Nederlanders gaan er wat koopkracht betreft op vooruit in 2023. Maar mensen met hogere inkomens leveren juist wel in qua koopkracht, waardoor die gemiddeld genomen toch daalt.
Minimumloon omhoog
In de raming van september, vlak na Prinsjesdag, werd nog geen rekening gehouden met het prijsplafond voor energie en de belasting van energie, die vanaf 1 januari weer even hoog wordt als voor de energiecrisis in 2021.
Ook gaat het minimumloon vanaf januari omhoog, en dat heeft weer gevolgen voor de hoogte van de bijstandsuitkering. Het is dus nog niet duidelijk wat deze maatregelen betekenen voor de financiële situatie van verschillende inkomensgroepen volgend jaar.
