'Dreiging Rusland en China neemt toe in Nederland'
Landen als Rusland en China bedreigen steeds meer de veiligheid van Nederland. Dat is voor een groot deel het gevolg van internationale ontwikkelingen, zoals de oorlog in Oekraïne, zeggen de Nederlandse veiligheidsdiensten AIVD en MIVD en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid.
De drie diensten noemen Nederland in een rapport over de dreiging die van andere landen uitgaat "een aantrekkelijk doelwit voor spionageactiviteiten".
Dat heeft onder meer te maken de aanwezigheid van "ondergrondse fysieke energieleidingen", de "hoog ontwikkelde digitale infrastructuur" en de "hoogwaardige kennis van bedrijven en instellingen" in Nederland.
Volgens het rapport wordt Nederland steeds vaker geconfronteerd met dreigingen tegen de economische veiligheid. "Vitale processen zijn kwetsbaar, dat hebben we op andere plekken in Europa gezien de afgelopen tijd", zegt Pieter-Jaap Aalbersberg van de NCTV. "Deze dreiging moeten we niet onderschatten." Eind september nog werden de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 in de Oostzee gesaboteerd.
Bedreiging en gewaardeerde partner
Dreiging is vaak gericht tegen bedrijven, omdat daar "de beste technologie" te vinden is. "Dan komen ze al snel uit bij hoogwaardige kennisbedrijven in Nederland", schetst AIVD-directeur Erik Akerboom. "Met name kleinere bedrijven zijn kwetsbaar."
Volgens het rapport vormt China de grootste bedreiging voor de Nederlandse kennisveiligheid. China, dat volgens de diensten op veel terreinen een belangrijk en gewaardeerd partner is, gebruikt zowel legale als illegale methodes om technologie te bemachtigen. "Diefstal en het weglekken van kennis brengt het risico van ongewenst gebruik voor militaire doeleinden en oneerlijke concurrentie met zich mee."
De diensten waarschuwen verder dat inmenging van andere landen nog steeds een bedreiging vormt voor de sociale en politieke stabiliteit van Nederland. Hierbij wordt vooral met de vinger gewezen naar Rusland. Als voorbeeld wordt genoemd dat Rusland de Europese afhankelijkheid van gas gebruikt om landen economisch te raken en maatschappelijke onrust te veroorzaken.
Routers gehackt
Volgens het rapport is de oorlog in Oekraïne "een kantelpunt in de toch al slechte verhouding tussen Rusland en Nederland en Nederlandse bondgenoten". MIVD-directeur Jan Swillens wijst erop dat de Russische militaire inlichtingendienst GRU het afgelopen jaar Nederlandse routers heeft gehackt van particulieren en van het midden- en kleinbedrijf.
Deze routers (apparaten om computers aan elkaar te verbinden) kunnen worden gebruikt om cyberaanvallen tegen Nederland of bondgenoten uit te voeren. De GRU houdt zich volgens Swillens in Nederland verder bezig met de inkoop van technologie die voor wapens kan worden gebruikt en met het opzetten van dekmantelbedrijven om de sancties en handelsbeperkingen te omzeilen. Eerder dit jaar werden nog zeventien Russische spionnen het land uit gezet.
In een reactie op het rapport zegt het kabinet dat de aanpak van dreigingen van ander landen in een hogere versnelling moet. "in het licht van het onguurdere en instabielere geopolitieke klimaat."
In deze video vertelt Nieuwsuur over de identiteit van de zeventien spionnen:
