Uit principe niet naar WK kijken? 'FIFA gaat daar niets van merken'

Gaan we wel of niet kijken? Nu de bal rolt op het WK voetbal in Qatar, zal de grote massa gewoon de televisie aanzetten. Maar voor sommige mensen kan het nog altijd een dilemma zijn. Want willen we kijken naar een WK dat gespeeld wordt in een zeer omstreden land en waar de toewijzing ervan vermoedelijk door omkoping tot stand kwam?

De effecten van het niet gaan kijken zullen erg klein zijn, zegt sportmarketeer Steven Sedee: "Mensen die denken dat ze daarmee impact maken, komen bedrogen uit. Wereldvoetbalbond FIFA gaat daar niets van merken. Wat dat betreft heeft het geen zin."

"De FIFA is niet blij met hoe Nederland en andere West-Europese landen zich opstellen, maar hoe wij naar dit WK kijken, zo kijkt de rest van de wereld er niet naar", aldus Sedee, die jarenlange ervaring heeft met marketing in de voetbalwereld.

Toch is niet kijken voor veel mensen het enige dat ze kunnen doen om een statement te maken tegen alles wat er in Qatar gebeurt, legt gedragspsycholoog Sabine Jansen uit. "Mensen hebben het gevoel dat dit echt niet oké is."

"Het geeft mensen ook een goed gevoel wanneer ze niet kijken. Het geeft ze een gevoel van grip. Iets doen geeft mensen een positief zelfbeeld en dat hebben mensen graag. En als je toch al geen groot voetbalsupporter bent, is de keuze makkelijker natuurlijk", aldus Jansen. "Het hoogst haalbare wat je als kijker kan bereiken, is dat er een maatschappelijk debat op gang komt."

Omdat de NOS en andere omroepen al hebben betaald voor de uitzendrechten, zal de FIFA niet financieel geraakt worden. Al denkt Sedee dat de voetbalbond het reputatie-technisch niet prettig vindt dat er minder gekeken wordt.

"Puur kijkend naar de cijfers hebben ze er geen last van en zal hun omzet gewoon stijgen", zegt de sportmarketeer. "Op de lange termijn kan het effect hebben. Als de omroepen merken dat er minder gekeken wordt en er weer onderhandeld moet worden over de volgende toernooien, kan dat gevolgen hebben. Maar de concurrentie tussen de omroepen die het willen uitzenden is zo groot en er gaat zo veel geld in om, dat het niet minder gaat worden."

Qatar is natuurlijk niet het eerste omstreden land waar een groot sporttoernooi gehouden wordt. Vier jaar geleden was het WK voetbal bijvoorbeeld in Rusland en afgelopen februari waren de Olympische Winterspelen in de Chinese hoofdstad Peking. Toch was er nog nooit zoveel discussie over wel of niet kijken. "Mensen waren zich er toen minder van bewust wat er speelt in die landen", zegt Jansen.

De gedragspsycholoog legt uit dat er nu heel veel media-aandacht is voor de situatie in Qatar. "Dan gaan mensen nadenken wat ze ervan vinden. Ook op sociale media waren er veel oproepen tot een boycot. Dan wordt erover nagedacht en kiest een deel ervoor om niet te kijken."

Omgeving belangrijk

Niet kijken kan ook angst geven om dingen te missen. Volgens Jansen speelt je omgeving hierin een belangrijke rol. "Als iedereen om jou heen kijkt, wil je daarbij horen en mee kunnen praten. Het is dan moeilijk om te zeggen dat je niet gaat kijken. Andersom geldt hetzelfde. Als niemand in je omgeving gaat kijken, zal je dit zelf ook niet zo snel doen."

Ondanks de discussie in Nederland, denkt Sedee dat er wereldwijd niet minder gekeken gaat worden. "Zeker als grote landen als Duitsland, Frankrijk en Engeland ver komen zal het per saldo niet minder zijn."