PKK, YPG of IS? Nog veel onduidelijk over dader aanslag Istanbul
Een dag na de aanslag in Istanbul is nog veel onduidelijk over wie verantwoordelijk is. De Turkse regering wees vrijwel direct de Koerdische PKK aan als schuldige. Maar die ontkent in alle toonaarden.
"Volgens onze bevindingen is de PKK-terreurorganisatie verantwoordelijk", zei de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Suleyman Soylu vanochtend vroeg als reactie op de aanslag in het centrum van Istanbul, waarbij zes mensen omkwamen en 81 gewonden vielen. Later op de dag zei de Turkse politie dat de hoofdverdachte heeft bekend en handelde in opdracht van de Syrisch-Koerdische YPG, volgens Turkije een verlengstuk van de PKK.
Intussen ontkent de PKK dus alle betrokkenheid én heeft een Turkse overheidsfunctionaris gezegd ook de optie open te houden dat Islamitische Staat (IS) achter de aanslag zat.
Minister van Binnenlandse Zaken Suleyman Soylu sprak de pers toe, omringd door hoge ambtenaren:
"Er zijn meerdere redenen om heel goed te kijken wat er echt aan bewijs is", waarschuwt hoogleraar Turkse talen en culturen Erik-Jan Zürcher. Hij wijst op de foto die rondgaat van de vrouw van wie Turkije zegt dat ze heeft bekend. "We weten niet wie zij is en of ze echt namens Koerdische organisaties heeft gehandeld."
Toegang tot de media
Als reactie op de aanslag hebben de Turkse autoriteiten toegang tot sociale media beperkt en wordt er in de klassieke media alleen bericht wat de regering bekendmaakt. Dit maakt het volgens Zürcher nog moeilijker om uit te zoeken wat er is gebeurd.
De Turkse politie deelde dit beeld van een bewakingscamera:
Volgens de hoogleraar kunnen er meerdere redenen zijn waarom Turkije direct naar de PKK en de YPG wijst als schuldige. Zo kan dat van pas komen bij het Turkse verzet tegen de toetreding van Zweden en Finland tot de NAVO. De regering dreigt al enige tijd om die toetreding te dwarsbomen zolang Zweden en Finland geen afstand nemen van de YPG. "Door de aanslag in de schoenen van de YPG te schuiven, kan de Turkse regering zeggen: dit is wat ervan komt wanneer je de YPG steunt", zegt Zürcher.
De YPG is overigens een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten in de strijd tegen IS. De PKK staat wel op de Europese en Amerikaanse lijst van terroristische organisaties, maar de YPG tot afgrijzen van de Turken niet.
Zürcher wijst er verder op dat de gewapende strijd van de PKK al tientallen jaren teruggaat. "Eigenlijk heeft de PKK die oorlog aan het einde van de jaren 90 verloren, maar de organisatie is nog steeds een grote machtsfactor onder Koerden", zegt hij. De hoogleraar benadrukt dat lang niet alle Koerden 100 procent achter de PKK staan, maar dat de groep veel sympathie geniet onder een groot deel van de Koerdische bevolking.
Als de PKK en/of de YPG inderdaad achter de aanslag zit, denkt Zürcher dat het een 'tegenmaatregel' kan zijn geweest vanwege de druk die Turkije uitoefent op Zweden en Finland om de YPG daar te verbieden. "De aanslag is gepleegd in het toeristische hart van Istanbul. Dat is een klap voor Turkije, dat toch al in economisch zwaar weer zit."
Strenge anti-terreurwetgeving
Dat er binnen 24 uur na de aanslag bijna vijftig mensen zijn gearresteerd, ziet Zürcher vooral als een truc van de regering om tegenstanders te kunnen oppakken. "De politie en inlichtingendiensten zijn hun lijstje afgegaan met mensen van wie men denkt dat het PKK-activisten zijn." Turkije kent een strenge antiterreurwetgeving, waardoor mensen makkelijk opgepakt kunnen worden op verdenking van betrokkenheid bij terrorisme, aldus Zürcher. "Maar een directe connectie met een aanslag is een ander verhaal."
