Eerste ontmoeting presidenten Biden en Xi, weinig verwachtingen
De Amerikaanse president Biden en de Chinese president Xi ontmoeten elkaar vandaag op Bali. Het is de eerste keer dat de twee machtigste mannen op aarde elkaar ontmoeten als staatshoofd, maar hooggespannen zijn de verwachtingen niet in aanloop naar hun tête-à-tête. Het hoogst haalbare lijkt een discussie over zogenaamde vangrails; een gesprek dat ervoor moet zorgen dat de relatie tussen 's werelds grootste economieën niet verder ontspoort.
Xi, die zijn macht afgelopen maand in eigen land verankerde door een hoogst ongebruikelijke derde termijn als partijbaas veilig te stellen, trekt er weer op uit. Na bijna drie jaar van zelfisolatie was hij eerder dit najaar al te zien op een regionale top in Oezbekistan en kreeg hij de Duitse bondskanselier Olaf Scholz op bezoek. Nu meldt partijbaas voor het leven Xi zich op Bali voor zijn eerste weerzien met de leiders van 's werelds grootste economieën in drie jaar.
Biden en Xi zullen zich voorafgaand aan de G20 weinig illusies maken. Bij beide mannen zit er weinig in de koffers om de sterk bekoelde relatie nieuw elan te geven.
"Het is moeilijk enige bereidheid bij beide landen te zien om de neerwaartse spiraal te stoppen", stelt Bruce Dickson, hoogleraar politicologie aan de George Washington Universiteit. "De meer gematigde stemmen lijken aan de kant te zijn geschoven."
'Alles of niets'
Na het bezoek van voorzitter Nancy Pelosi van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden aan Taiwan raakte de toch al broze relatie verder bekoeld. China heeft laten doorschemeren dat de relatie met de VS geen à la carte menu is: voor Peking is het alles of niets, zo wil het Washington voorhouden.
Toch is het niet helemaal stil op de lijn: zo ontmoette de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry op de klimaattop in Sharm-el-Sheikh meermaals Xie Zhenhua, China's klimaatman. Dat was voor het eerst sinds Amerika onder president Trump uit het klimaatakkoord van Parijs stapte.
Voor China moet de G20 gaan over de coronapandemie, die het dagelijks leven in China nog altijd fors ontregelt in de vorm van harde lockdowns en vergaande reisbeperkingen. Over economisch herstel, waar het in eigen land zo naar snakt. En over het klimaat.
"De aarde is het huis waar we met zijn allen in wonen. We moeten naar een gedeelde toekomst voor de mensheid", stelde Xi op de G20 van vorig jaar in Rome, een top die hij nog via een videolink bijwoonde. "We moeten de economische samenwerking versterken", stelde buitenlandwoordvoerder Zhao Lijian, gevraagd naar de inzet van China tijdens deze G20.
Geen geopolitiek
Dat zijn de thema's waarover Peking graag praat. Peking wil vooral niet dat de G20 wordt overschaduwd door geopolitiek, zo wordt gepropageerd in Chinese staatsmedia. Al zal Peking nog altijd liever praten over Oekraïne dan over de mensenrechtenschendingen in Tibet, Xinjiang en Hongkong of de situatie rond Taiwan, door Xi steevast afgedaan als 'interne aangelegenheid'. Stuk voor stuk thema's die de regering van Biden juist wel op de agenda heeft gezet voor de ontmoeting van vandaag.
De beide mannen kennen elkaar goed, uit de tijd dat Biden al vice-president was (2009-2017). Als presidenten spraken ze tot nu toe vijf keer met elkaar, aan de telefoon en in videogesprekken. Veel leverde dat niet op, zoals ook nu de verwachtingen laaggespannen zijn.
Confrontatie voert de boventoon, getuige ook een reeks Amerikaanse sancties die de Chinese chipindustrie moeten raken. Zhao stelde dat China en de VS "misverstanden en miscalculaties" moeten voorkomen, sprak de hoop uit dat de wederzijdse betrekkingen naar het "juiste spoor" van "gezonde en gestage" ontwikkeling getild kunnen worden.