Koloniale herkomst van objecten in Koninklijke Verzamelingen onderzocht

Er komt een onafhankelijk onderzoek naar de herkomst van koloniale objecten in de Koninklijke Verzamelingen. De Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau (SHVON) wil die studie laten doen om erachter te komen of de objecten rechtmatig in bezit zijn van de Oranjes.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hechten groot belang aan het onderzoek, laat de Rijksvoorlichtingsdienst weten. Het onderzoek vindt plaats onder begeleiding van een commissie met kunsthistoricus Rudi Ekkart, hoofd geschiedenis Valika Smeulders bij het Rijksmuseum en historicus Martin Bossenbroek.

Smeulders was eerder betrokken bij onderzoek naar koloniaal erfgoed, Ekkart heeft de herkomst van kunstwerken die zijn geroofd in de Tweede Wereldoorlog onderzocht.

Hulde der Koloniën

Uit het onderzoek moet een aantal aanbevelingen komen die de commissie zal voorleggen aan de SHVON. Die stichting draagt zorg voor het restauratie- en conserveringsbeleid van het cultureel erfgoed van de Oranjes. De aanbevelingen moeten "zo veel mogelijk" aansluiting zoeken bij de criteria die het Rijk hanteert voor koloniale collecties.

Van welke koloniale objecten de herkomst wordt onderzocht, meldt de Rijksvoorlichtingsdienst niet. Een deel van de objecten is te vinden in de archieven de Koninklijke verzamelingen.

Een voorbeeld kan zijn dit handschrift uit 1904 van een Javaans gedicht in de Koninklijke Verzamelingen:

De Koninklijke Verzamelingen bestaan uit allerlei verschillende objecten - bladmuziek, schilderijen, handschriften, foto's - die in de loop der eeuwen zijn verzameld door leden van het Koninklijk Huis en mensen uit hun omgeving. De eigendommen worden beheerd door de Stichting Historische Verzamelingen en nevenstichtingen. Kunsthistoricus Rudi Ekkart legt uit dat er ook veel schenkingen uit voormalige koloniën in de collectie zitten. "Dat zijn dan bijvoorbeeld schenkingen van Indische vorsten, maar er zullen ook geschenken tussen zitten die zijn aangeboden door bevriende Europese vorsten die koloniën hadden."

Volgens de kunsthistoricus gaat het zowel om voorwerpen die de paleizen versieren als om stukken die in depots zijn opgeslagen. Er moet eerst in kaart worden gebracht om hoeveel objecten het gaat. Ekkart schat in dat er rond de 10.000 stukken bekeken moeten worden.

Uit onderzoek bleek onlangs dat het bladgoud van de Gouden Koets, toch al omstreden vanwege het zijpaneel Hulde der koloniën, waarschijnlijk uit Suriname afkomstig is. Vanwege de kritiek op het zijpaneel besloot koning Willem-Alexander in januari dit jaar de Gouden Koets ook na de restauratie van het rijtuig voorlopig niet meer te gebruiken.