60 jaar na Cubacrisis is helft Nederlanders weer bang voor Russische bom
De helft van de Nederlanders (48 procent) is bang dat Rusland in het kader van de Oekraïneoorlog kernwapens zal inzetten. Een op de vijf (20 procent) deelt die vrees niet en 27 procent staat er neutraal tegenover.
Dat blijkt uit representatief onderzoek van I&O Research onder 2638 Nederlanders in opdracht van de NOS. Juist dit weekend wordt overal in het land herdacht dat exact zestig jaar geleden een atoomoorlog tussen de VS en de Sovjet-Unie dreigde tijdens de zogenoemde Cubacrisis. Dat gebeurt met onder meer rondleidingen in bunkers en musea tijdens het 'Koude Oorlog Weekend'.
'Veel of enige zorgen'
I&O Research vroeg de ene helft van de ondervraagden naar hun angst voor de bom en de andere helft naar de vraag of zij de kans groot achten dat de Russische leider Poetin kernwapens daadwerkelijk gaat gebruiken. Bijna vier op de tien (37 procent) achten dat inderdaad waarschijnlijk. Dat is een duidelijke toename ten opzichte van afgelopen juli, toen een kwart (26 procent) dit aannemelijk vond.
84 procent van de bevolking maakt zich veel of enige zorgen over de oorlog in Oekraïne, een lichte stijging ten opzichte van juni en juli. Ook het percentage mensen dat de oorlog op de voet of in hoofdlijnen volgt is met 70 procent voor het eerst sinds de Russische inval in Oekraïne weer toegenomen.
Dreigementen Poetin
Volgens onderzoeker Asher van der Schelde van I&O Research hebben de toegenomen zorgen mogelijk te maken met de hervatting van de Russische luchtaanvallen op Kiev en de dreigementen die Poetin eind vorige maand nog uitte.
"Als de territoriale eenheid van ons land wordt bedreigd en we ons land en volk moeten verdedigen, zullen we alle middelen gebruiken waar we over beschikken", zei Poetin toen in een tv-toespraak. De Amerikaanse president Biden concludeerde daarop dat de nucleaire dreiging terug is op het niveau van de Cubacrisis, het dieptepunt van de Koude Oorlog.
I&O Research vroeg de mensen die de kans groot achten dat Poetin kernwapens gaat gebruiken, waar zij vermoeden dat hij dat zal doen. Driekwart verwacht dat Oekraïne dan het doelwit zal worden, terwijl een derde denkt dat (ook) West-Europa waaronder eventueel Nederland zou kunnen worden getroffen. Van de totale bevolking verwacht 12 procent dat West-Europa een doelwit wordt.
'Geen nieuw Nagasaki of Hiroshima'
De Leidse hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk begrijpt de angst van Nederlanders voor inzet van Russische kernwapens. Volgens hem is het "absoluut niet uit te sluiten" dat Poetin die stap op enig moment zet, als hij zich tijdens de oorlog in het nauw gedreven voelt.
"Maar mocht het ooit zo ver komen" aldus De Wijk, "dan zal dat volgens de geldende Russische doctrine gaan om het gebruik van kleinere nucleaire wapens op het slagveld. En geen grootschalige aanvallen op steden zoals die op ons netvlies staan, zoals Nagasaki en Hiroshima aan het einde van de Tweede Wereldoorlog."
Bekijk hier een terugblik op de Cubacrisis:
Steun voor investeringen in defensie
Het onderzoek van I&O Research laat zien dat bijna de helft van de bevolking (45 procent) vindt dat Nederland meer zou moeten investeren in defensie dan het nu van plan is. Volgens de NAVO-normen moet iedere lidstaat 2 procent van het bruto binnenlands product uitgeven aan defensie. Ons land komt momenteel niet verder dan 1,5 procent. De coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie heeft afgesproken dat Nederland deze norm in 2024 wél haalt.
Vooral kiezers van rechtsere partijen (SGP, JA21, PVV en CDA) willen extra investeringen in defensie. Een uitzondering vormen de aanhangers van Forum voor Democratie, van wie slechts 23 procent er zo over denkt.
Linkse kiezers zijn minder happig op verdere verhoging op het defensiebudget. Maar ook zij zeggen vaker voorstander te zijn van meer dan van minder investeringen en staan achter de voorgestelde verhoging van het budget.