Stressuitval op werk weer terug op pre-coronaniveau: 'We gaan gewoon iets te hard'
Steeds meer mensen melden zich weer ziek op werk, bleek vanochtend uit cijfers van arbodienst Arboned. Corona steekt opnieuw de kop op, en rond deze tijd dient de griep zich weer vaker aan. Maar ook melden zich meer mensen ziek door psychische klachten: 10 procent meer dan voor corona, in 2019. Dat is nu een extra probleem door alle personeelstekorten, waardoor op de werkvloer een domino-effect ontstaat.
De stijging van het aantal psychische klachten is niet nieuw. Al jaren neemt het aantal mensen toe dat daardoor uitvalt. Onderzoeksbureau TNO doet samen met het CBS jaarlijks een onderzoek naar arbeidsomstandigheden en ziet een toename sinds 2014.
Er is wel een kleine onderbreking in die trend te zien. In 2020, tijdens de coronacrisis, nam het verzuim iets af. "Maar nu zijn de cijfers weer gestegen. Psychische klachten zijn al jaren een belangrijke oorzaak van verzuim", zegt TNO-onderzoeker Wendela Hooftman. Ook Arboned, een van de grootste arbodiensten in Nederland, zegt dat de stijging in lijn is met de toename die arbodiensten al voor corona zagen.
Deze stijging heeft verschillende oorzaken. Volgens een onderzoek van TNO (.pdf) valt de toename vooral te verklaren door onder meer onvrede over salaris, langdurig werk achter een scherm en gebrekkige autonomie op het werk. Maar ook een slechte werk-privébalans speelt steeds meer een rol.
"We gaan gewoon iets te hard met zijn allen", vat gedragspsycholoog Chantal van der Leest samen. "Het gevoel dat we aan een bepaald beeld moeten voldoen neemt heel erg toe. 18 procent van de jongeren zegt dat ze daaronder lijden."
Domino-effect
En dan is er nu na de coronacrisis nog een nieuw probleem dat meespeelt: personeelstekorten, wat de werkdruk verhoogt. Arboned heeft geen harde cijfers die uitwijzen dat psychische klachten verband houden met een tekort aan mensen op de werkvloer, maar arbodiensten zien in de praktijk wel dat het meespeelt.
Het heeft een domino-effect, zegt Redmer van Wijngaarden, directeur medische zaken bij Arboned. "Mensen raken sneller overbelast doordat ze meer op hun bord krijgen. Ze moeten met minder mensen hetzelfde werk doen." Als die mensen weer uitvallen, neemt voor de overige werknemers de werkdruk nog verder toe.
Als bij een bakker vier man werken en er valt er een uit, is een kwart al ziek.
Uitval door psychische problemen hakt er dan nog meer in dan uitval door bijvoorbeeld griep of corona. Volgens Arboned zijn mensen met een burn-out gemiddeld 279 dagen uit de roulatie. Zeker bij kleine bedrijven levert dat een probleem op. Van Wijngaarden: "Als bij een bakker vier man werken en er valt er een uit, heb je een kwart van je bedrijf in het verzuim."
Uitstellen
Om zulke situaties te voorkomen, moeten werkgevers echt alert zijn op signalen van stress, zegt Van Wijngaarden. In gesprek blijven met je werknemers is daarbij het belangrijkste. "Zorg ook dat mensen leuk werk doen waar ze energie van krijgen."
Ook is het belangrijk om de prestatiedruk te verminderen, zegt gedragspsycholoog Chantal van der Leest. "Die druk zit in onze hele maatschappij, maar fouten maken hoort er nou eenmaal bij. Creëer een sfeer waarin niet alleen overwerken of successen worden uitgelicht, maar waar ook geleerd mag worden van fouten maken."
En probeer desnoods de gaten die door personeelstekorten of uitval ontstaan niet volledig op te vullen, omdat dat weer tot meer werkdruk kan leiden. "Stel dingen uit als het echt nodig is", zegt Van Wijngaarden van Arboned. "Het werk dat het belangrijkst is, als eerste."
