Duits dorp bij Roermond verliest strijd tegen bruinkoolmijn

• Job Urbach

  redacteur Bureau Berlijn

Het is een klein verlaten dorp, dat ogenschijnlijk weinig betekenis heeft. Toch staat het Duitse plaatsje Lützerath in Noordrijn-Westfalen, zo'n dertig kilometer over de grens bij Roermond, symbool voor de Duitse discussie tussen economie en klimaat.

Sinds langere tijd wil energieconcern RWE onder Lützerath bruinkool winnen. De gigantische graafmachines zijn het dorp al tot enkele honderden meters genaderd. Tot ergernis en verzet van klimaatactivisten, die het dorp bezetten. De oorspronkelijke bewoners zijn lang geleden al vertrokken.

Gesloopt voor kolen

Toch dreigen de activisten hun jarenlange strijd te verliezen. Minister van Economische Zaken Habeck (Groenen) heeft, samen met de deelstaat Noordrijn-Westfalen en RWE, besloten dat Lützerath gesloopt mag worden voor de aanleg van een bruinkoolmijn.

"Een noodzakelijke beslissing", aldus deelstaatminister Neubaur. Volgens haar zijn kolen nodig om, in de huidige energiecrisis, de energieverzorging van Duitsland veilig te stellen.

Maar het Duitse instituut voor economisch onderzoek DIW noemt het openen van nieuwe bruinkoolmijnen onnodig. Uit hun onderzoek blijkt dat nieuwe mijnen voor de energieverzorging niet van toegevoegde waarde zijn. Omdat de Duitse wet voorschrijft dat het gebruik van kolen in 2038 moet stoppen, zullen nieuwe mijnen niet rendabel zijn. Daarnaast vindt DIW het ook onverantwoord voor het klimaat.

Neubaur verwerpt de kritiek en geeft aan dat bruinkool wel degelijk van betekenis kan zijn in de energiecrisis. Daarnaast benadrukt ze dat dit besluit onderdeel is van een compromis tussen de regering en RWE.

De energiegigant krijgt toestemming om bruinkool te winnen in Lützerath en in ruil daarvoor stopt het al in 2030 met het winnen en gebruiken van kolen. Acht jaar eerder dus dan de geplande Kohleausstieg.

Verzet gaat door

Activistencollectief Lützerath Lebt strijd al jaren in voor het behoud van het dorp. Met een continue aanwezigheid van zo'n 100 mensen bezetten de activisten het dorp en organiseren ze protestacties. Het collectief vindt het besluit van Neubaur, RWE en minister Habeck niet transparant en is kritisch op de beloofde Kohlenausstieg.

"Die bestaat slechts op papier. De werkelijkheid wordt verbloemd", aldus de woordvoerder van de organisatie. Ook is het collectief kritisch op de Groenen, de politieke partij van de ministers Habeck en Neubaur, die nota bene werd geboren uit de klimaatbeweging. "De Groenen hebben hun kernactiviteiten laten varen. Ze hebben de grens van 1,5 graad opwarming opgegeven."

De activisten laten het er niet bij zitten. Op de dag dat RWE begint met het ruimen van het dorp, zullen de activisten dat met zo veel mogelijk mensen proberen te blokkeren, kondigen ze aan. "Al meer dan 10.000 mensen hebben via een petitie laten weten dat ze komen. Dag 'X' noemen we het." De exacte datum voor de sloop is nog niet bekend.

Verdeeldheid bij de Groenen

Niet alleen activistenorganisaties zijn kritisch op de Groenen. De kwestie Lützerath leidt ook tot verdeeldheid binnen de partij zelf. Met name vanuit de jongerenafdeling krijgen Habeck en Neubaur felle kritiek.

Dit weekend komen de leden van de Groenen bijeen op een partijcongres in Bonn. Covoorzitter van de jongerentak, Timon Dzienus, wil dat de partij zich dan uitspreekt voor het behoud van Lützerath.

Waarschijnlijk zal dat aan het besluit weinig veranderen. Maar de verdeeldheid bij de Groenen laat zien hoe Lützerath symbool staat voor een worsteling; die tussen economische belangen en het klimaat.