Bergsma en Anema werd Bergsma vs. Anema: 'Hij draaide voortdurend om de brij heen'
Olympisch goud, zilver en brons veilig in de kluis. Zes wereldtitels achter zijn naam. Het waren dertien onvergetelijke jaren onder zijn voormalige trainer Jillert Anema. Jorrit Bergsma kan het niet ontkennen.
Maar schaatsen is net als het echte leven. Aan alles komt een einde.
Zelf is hij al aardig gewend aan het geel-zwart waarin hij sinds deze zomer opereert. Voor de buitenwacht zal het dit seizoen even wennen worden om hem uitgerekend in het pak van Jumbo-Visma te aanschouwen, zegt hij.
Het mag misschien gek zijn, klinkt het, toch is het beter zo. "Misschien trokken Jillert en ik al te lang met elkaar op en was het gewoon beter om onze wegen te laten scheiden."
Het is alleen de wijze waarop de innige samenwerking werd verbroken die hem zeven maanden later nog altijd steekt. Hij kende, zoals hij zelf zegt, "misschien wel het beste seizoen uit zijn loopbaan", met nationale titels op de vijf en tien kilometer en een persoonlijk record op de langste afstand.
Een jaargang met wel één dissonant: de Winterspelen van Peking. En laten atleten daar in een olympisch jaar nou net op worden afgerekend.
Geen gehoor
Peking 2022 was, beaamt Bergsma schoorvoetend, een behoorlijke tegenvaller. Vierde op de tien kilometer. Vijfde op de 5.000 meter. Negende op de massastart.
De rol van uithangbord van de ploeg was in China overgenomen door drievoudig olympisch kampioene Irene Schouten. "Ik merkte dat ik geen prioriteit meer was."
Wat Bergsma het meeste steekt, is het feit dat hij gedwongen werd zijn eigen conclusies te trekken toen hij Anema vroeg naar hun gezamenlijke toekomst.
"Ik probeerde een gesprek aan te gaan met Jillert met als insteek: hoe gaan we nu verder? Daar werd heel terughoudend op gereageerd. Een beetje vaag, eigenlijk. Jillert is altijd heel uitgesproken. Daar was nu ineens geen sprake van. Hij draaide voortdurend om de brij heen en hield de boot af."
Het was juist Jorrit die niet met het team sprak, die in zijn eentje in een hotelkamer zat met de deur op slot.
Bergsma: "Irene Schouten had vóór Peking haar contract al verlengd en kreeg na de Spelen een verbeterde aanbieding. Na Peking had zeker de helft van de ploeg al een overeenkomst of aanbieding op zak. Ik niet. En dat stak, natuurlijk."
Felbegeerde passant
Toeval of niet, uitgerekend op het moment dat Bergsma niet wist waar hij aan toe was, klopte Jac Orie aan de deur. Veel moeite kostte het de succestrainer niet om de gekrenkte Bergsma over te halen om zijn team te komen versterken.
Van ongewenste gast werd hij in één klap felbegeerde passant. "Het werd me al gauw duidelijk dat Jumbo-Visma me heel graag wilde inlijven. Dan ga je af op je gevoel en kies je voor de partij die je graag wil hebben."
Toch wil Bergsma graag één ding benadrukken. "Ik heb geen negatief gevoel overgehouden aan die splitsing met Jillert. De resultaten zijn altijd prima geweest, ik heb een heel mooie tijd gehad met hem, die ik voor geen goud had willen missen."
Zijn overstap naar de ploeg van Orie is voor Bergsma als een reis van het ene naar het andere uiteinde van het universum. Grotere tegenpolen dan Anema en Orie zijn er in het schaatsen niet te vinden.
Sinds zijn 23ste werkte hij samen met een praktijkman die zich erop voorstaat af te gaan op ervaring en gevoel. "Wattagemeters, lactaatmetingen, fietstesten. Ik heb daar nooit van mijn leven mee gewerkt."
Voorbereiding zonder vastigheden
En nu, op 36-jarige leeftijd, ligt zijn lot in handen van een wetenschapper wiens trainingsschema's zijn gebaseerd op metingen. Een coach die alle uithoeken van het internet afspeurt op zoek naar de nieuwste inzichten op zijn vakgebied.
"Jac laat me wel eens cijfertjes van metingen zien en legt dan uit wat het betekent. Heel interessant allemaal. Maar na verloop van tijd begint het me echt te duizelen."
"Ik heb dertien jaar lang op één bepaalde manier gewerkt. Ik wist gewoon: als ik in de zomer dit en dat doe, komt er een goede winter uit. Nu heb ik het over een geheel andere boeg gegooid en moet ik eerst maar afwachten hoe het nieuwe trainingsregime uitpakt. Dat ik mijn vastigheden kwijt ben, is spannend. Maar tegelijk ook leuk."
Skeeleren, jarenlang hoofdmoot van zijn zomerprogramma, maakte plaats voor wielrennen. Waar hij in het verleden op de fiets in zijn eentje hooguit één duurtraining per week deed, zit hij nu samen met ploeggenoten soms vier dagen achtereen op het smalle zadel. "En er wordt flink doorgereden ook. Daar moest ik echt wel aan wennen."
Ook op het ijs gaat het ineens om groepsdynamiek. "Er wordt heel veel samen getraind. Van het inrijden tot tempotrainingen aan toe." Een beetje wennen is het wel.
"Soms vind ik het gewoon fijn om even alleen te schaatsen. Mijn rust te pakken, tijd te nemen voor mijn techniek. Als ik dat aangeef, krijg ik die ruimte gelukkig ook."
Lakmoesproef
Bergsma heeft bij zijn overgang bovendien op het gebied van marathons privileges bedongen. Wil hij op een zaterdagavond ergens honderd ronden rijden, dan neemt hij de startplek van ploeggenoot Arjen van Damme in. Ploegleider Peter de Vries gaat uit van hooguit vijf à zes wedstrijden. Zo niet, dan is er volgens hem iets ernstig mis met Bergma's langebaanprogramma.
Het kwalificatietoernooi voor de wereldbekers in Heerenveen wordt voor de veteraan de lakmoesproef. Olympisch goud, zilver en brons veilig in de kluis. Zes wereldtitels achter de naam. Toch meldt hij zich het laatste weekeinde van oktober bijna met de nieuwsgierigheid van een debutant aan de start.
Waarom? Nou, simpel. "Ik ben gewoon heel erg benieuwd wat deze overstap me gaat opleveren."
