Minister stuurt archief Julio Poch-commissie toch niet naar de Kamer

Het archief van de commissie Machielse, die onderzoek deed naar de rol van Nederland in de zaak tegen piloot Julio Poch, komt toch niet naar de Tweede Kamer. De vorige minister van Justitie, Grapperhaus, zegde dat toe, maar de huidige minister Yesilgöz schrijft nu aan de Tweede Kamer dat het toch niet kan.

"Verstrekking van het archief kan verstrekkende gevolgen hebben voor meerdere betrokkenen, waardoor zij onevenredig benadeeld zouden worden", schrijft de minister. Op de vraag waarom dat zo is, gaat ze verder niet in. Het archief is vorig jaar juni overgedragen aan het ministerie van Justitie. Yesilgöz trekt nu de conclusie "dat ik het archief in zijn huidige vorm niet volledig aan uw Kamer kan verstrekken".

Als Kamerleden dat willen kan ze wel een deel openbaar maken. "Met de selectie van deze documenten zullen overigens de nodige tijd en kosten gemoeid zijn", waarschuwt de minister alvast. Archiefstukken die wel verstrekt kunnen worden zijn bijvoorbeeld mailwisselingen tussen ambtenaren, nieuwsberichten en gerechtelijke uitspraken.

'Verkapte' uitlevering

De commissie onder leiding van oud-advocaat generaal bij de Hoge Raad Machielse concludeerde in februari 2021 dat de Nederlandse overheid "correct en zorgvuldig" had opgetreden in de zaak. Er waren beschuldigingen dat toenmalig minister Hirsch Ballin van Justitie had meegewerkt aan een 'verkapte' uitlevering van de Argentijns-Nederlandse piloot aan zijn geboorteland Argentinië.

Poch werd verdacht van deelname aan dodenvluchten tijdens het bewind van de militaire junta in de jaren 70. Omdat Nederland geen uitleveringsverdrag heeft met Argentinië werd hij in Spanje opgepakt. Nederland werkte aan deze juridische 'truc' mee door het vliegschema van Poch aan Spanje door te geven.

Poch zat 8 jaar onterecht vast voordat hij in 2017 werd vrijgesproken. Machielse oordeelde dat er geen sprake is geweest van politieke inmenging door Nederland in de strafzaak. Poch en zijn advocaat Gert-Jan Knoops reageerden verbijsterd op die conclusie.

Koninklijk Huis

Machielse deed ook onderzoek naar de geruchten dat iemand van het Koninklijk Huis zou hebben geprobeerd de zaak tegen Poch te laten stoppen, omdat het zo pijnlijk zou zijn voor toenmalig prinses Màxima, wier vader staatssecretaris was tijdens de militaire dictatuur. De commissie stelde vast dat die (vruchteloze) poging tot beïnvloeding mogelijk had plaatsgevonden.

Een andere commissie, die nader onderzoek deed naar deze specifieke zaak, kwam in juni van dit jaar tot de conclusie dat er geen bewijzen zijn dat iemand van het Koninklijk Huis heeft geprobeerd de zaak Poch in de doofpot te stoppen.